Κορωνοϊός: Το πείραμα της "ανοσίας της αγέλης" και τα αποτελέσματά του

Δημοσιεύτηκε στις 18 Μαΐου 2020

Ο όρος «ανοσία της αγέλης» επανήλθε στην επικαιρότητα όταν με έκπληξη και ανησυχία ο υπόλοιπος πλανήτης είχε ακούσει τον τρόπο που επέλεξε το Ηνωμένο Βασίλειο και ο πρωθυπουργός του Μπόρις Τζόνσον να διαχειριστούν την παγκόσμια απειλή του κορωνοϊού.

Η στρατηγική αυτή βασιζόταν στον εξής άξονα: αφού πλέον η μετάδοση του ιού γινόταν ήδη μέσα στην κοινότητα, δεν είχαν νόημα τα μέτρα καραντίνας.

Ο στόχος, όπως ανέφεραν τότε οι αναλυτές ήταν αφενός να καταστεί πιο αργή η εξάπλωση (πιο ομαλή  καμπύλη), με παράλληλη διαμόρφωση «ανοσίας αγέλης» (herd immunity) σταδιακά μέσα από αυτούς που θα νοσήσουν με ήπια συμπτώματα.

Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος του Ηνωμένου Βασιλείου, Sir Patrick Wallace, δήλωνε ότι ένας βαθμός «ανοσίας της αγέλης» θα βοηθούσε τον πληθυσμό του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως στην εξάπλωση του κορωνοϊού.

Σύμφωνα με τον Sir Patrick, σχεδόν τα δύο τρίτα του πληθυσμού της Βρετανίας θα χρειάζονταν να εκτεθούν στον κορωνοϊό, προκειμένου η ανοσία της αγέλης να τους προστατεύσει στο μέλλον». Διαφορετικά, είπε, αυτό το ξέσπασμα θα μπορούσε να γίνει μια ετήσια πληγή στις κοινότητές μας.

Τι είναι ακριβώς η «ανοσία της αγέλης»

«Ανοσία της αγέλης» είναι όταν αρκετά άτομα γίνονται ανθεκτικά σε μια ασθένεια – μέσω εμβολιασμού ή προηγούμενης έκθεσης – και δεν μπορούν πλέον οι ιοί να διαδοθούν σημαντικά στον υπόλοιπο πληθυσμό.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Telegraph, εφόσον δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για το κορωνοϊό, η «ανοσία της αγέλης» εξαρτάται από αρκετούς ανθρώπους που έχουν μολυνθεί για να μειωθεί ο αντίκτυπος της νόσου.

Ο Sir Patrick δήλωνε τον Μάρτιο στο Sky News ότι περίπου το 60% του πληθυσμού του Ηνωμένου Βασιλείου θα πρέπει να μολυνθεί από κορωνοϊό, προκειμένου η κοινωνία να αποκτήσει ανοσία από τα μελλοντικά κρούσματα.

Η στροφή της Βρετανίας

Στην παραδοχή ότι αν οι αρμόδιες αρχές στη Βρετανία είχαν αρχίσει από νωρίς τους μαζικούς διαγνωστικούς ελέχγους για τον κορωνοϊό, τότε τα δεδομένα ως προς τη διασπορά του ιού θα ήταν καλύτερα, προέβησαν ανώτεροι επιστημονικοί σύμβουλοι της βρετανικής κυβέρνησης.

Ερωτηθείς από μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής υγείας για το τι θα έκανε διαφορετικά, ο επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος σερ Πάτρικ Βάλανς είπε το μεσημέρι: «Στις αρχικές φάσεις, αν είχαμε καταφέρει να αυξήσουμε τη δυνατότητα ελέγχων πιο γρήγορα, θα ήταν ωφέλιμο. Για μια σειρά λόγων αυτό δεν έγινε. Και νομίζω ότι είναι ξεκάθαρο πως χρειάζονται πολλοί έλεγχοι».

Ο σερ Πάτρικ ρωτήθηκε επίσης για το αμφιλεγόμενο σχόλιό του επίσης στα μέσα Μαρτίου ότι δε χρειαζόταν η πλήρης καταστολή του κορωνοϊού και ότι θα μπορούσε να χτιστεί μία ανοσία της αγέλης.

«Θα έπρεπε να είμαι σαφής για το τι προσπαθούσα να πω και αν δεν το είπα αρκετά ξεκάθαρα, τότε απολογούμαι. Αυτό που προσπαθούσα να πω ήταν ότι εν τη απουσία μίας θεραπείας ο τρόπος με τον οποίο μπορείς να σταματήσεις μια κοινότητα από το να γίνει ευάλωτη σε αυτό είναι μέσω της ανοσίας και η ανοσία μπορεί να αποκτηθεί με εμβολιασμό ή μπορεί να αποκτηθεί με ανθρώπους έχουν τη λοίμωξη», είπε ο καθηγητής Βάλανς.

Τη σκυτάλη πήρε η Σουηδία

Η Σουηδία είναι μια από τις πλέον τρανταχτές εξαιρέσεις σε αυτή την πανδημία του κορωνοϊού. Η χώρα δεν ακολούθησε το παράδειγμα των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών, που στην συντριπτική πλειοψηφία τους έλαβαν αυστηρά μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού. Οι Σουηδοί συνέχισαν κανονικά τη ζωή τους, κυκλοφορώντας σε πολυσύχναστους δρόμους και απολαμβάνοντας τον ελεύθερο χρόνο τους σε γεμάτα με κόσμο μπαρ και εστιατόρια.

Τα μικρότερα παιδιά συνέχισαν να πηγαίνουν στο σχολείο, αν και τα πανεπιστήμια καθώς και τα σχολεία για μεγαλύτερους μαθητές στράφηκαν στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Οι επιχειρήσεις - από κομμωτήρια έως καφετέριες - έχουν παραμείνει ανοιχτά όλο αυτό το διάστημα, αν και οι άνθρωποι έχουν συμβουλευτεί να εργάζονται από το σπίτι όπου είναι δυνατό.

Εντούτοις, ο επικεφαλής επιδημιολόγος της Σουηδίας Άντερς Τεγκνέλ αρνείται ότι υπήρξε στόχος της σουηδικής στρατηγικής η περιβόητη «ανοσία της αγέλης». Προσδοκώμενη συνέπεια ναι, διευκρινίζει, στόχος η μέρος της στρατηγικής μας όχι. Ερωτώμενοι ποια από τις σκανδιναβικές  χώρες είναι πλησιέστερα στην ανοσία, επιδημιολόγοι γειτονικών χωρών απαντούν: η Σουηδία. Εάν ως εκ τούτου κρίνουν και τη σουηδική γραμμή ως την πλέον επιτυχή, αυτό θα φανεί μετά το πέρας της λαίλαπας, απαντούν.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του καθηγητή Μαθηματικής Στατιστικής Τομ Μπρίτον, για να αποκτηθεί η ανοσία της αγέλης αρκεί να μολυνθεί το 40% του πληθυσμού. Ο Τεγκνέλ  πιθανολογούσε ότι πλησιάζαμε τον Απρίλιο το 20% της προσδοκώμενης ανοσίας. Νεότεροι υπολογισμοί βλέπουν ανοσία  σε ποσοστό μόνο 2,5% ακόμη, κι αυτό στη Στοκχόλμη, όπου και το πλήθος των κρουσμάτων. Έχουμε κατά συνέπεια μακρύ δρόμο ακόμα μπροστά μας, συμπεραίνεται. Αναφορικά με τα ζοφερά αποτελέσματα των ισπανικών τεστ που ανιχνεύουν αντισώματα σε ελάχιστο ποσοστό πρώην νοσούντων, ο Τεγκνέλ παραπέμπει σε πιο αισιόδοξα, σουηδικά. "Σε κάποιον που έχει νοσήσει αποδεδειγμένα από τον κορωνοϊό", υπογραμμίζει, "έχει ανιχνευθεί στα σουηδικά τεστ κάποιο είδος τουλάχιστον αντισώματος." Θα χρειαστεί, διευκρινίζει, να γίνουν πολύ περισσότερα για ακριβή συμπεράσματα.

Έρευνα: Μύθος και λανθασμένη στρατηγική η ανοσία της αγέλης

Η στρατηγική που έχει επιλέξει η Σουηδία για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού, που βασίζεται στη λεγόμενη «ανοσία της αγέλης», αποδεικνύεται λανθασμένη, σύμφωνα με νέα έρευνα.

Πολλές χώρες έχουν επιλέξει διαφορετική στρατηγική για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, με τη Σουηδία, για παράδειγμα, να μην έχει υιοθετήσει αυστηρά μέτρα περιορισμού. Έτσι, νέα έρευνα καταδεικνύει πως η λεγόμενη «ανοσία της αγέλης» είναι μύθος.

Ειδικότερα, μελέτη του Ιταλικού Ινστιτούτου Διεθνών Πολιτικών Σπουδών (ISPI) ανέλυσε το πληθυσμιακό ποσοστό έκθεσης του κορωνοϊού διάφορων ευρωπαϊκών χωρών.

Το Βέλγιο βρίσκεται στην κορυφή της λίστας, με μόλις το 6,2% του πληθυσμού του να έχει εκτεθεί στον κορωνοϊό μέχρι στιγμής και η Σουηδία, χωρίς τα αναγκαστικά μέτρα περιορισμού, είναι ακόμα χαμηλότερα καθώς συγκεντρώνει 2,5%. Το εν λόγω ποσοστό απέχει από το 40% που είχε υποσχεθεί επιδημιολόγος της σκανδιναβικής χώρας έως και τον Μάιο.

Ο Κάρλο Ρόζα, διευθύνων σύμβουλος της DiaSorin, μιας ιταλικής εταιρείας βιοτεχνολογίας που παράγει κιτ ελέγχου του νέου κορωνοϊού για την Ευρώπη, σε συνέντευξή του στους «Financial Times» δήλωσε το εξής:

«Ακόμα και αν αυτοί οι αριθμοί έχουν υποτιμηθεί κατά 50%, η πλειονότητα των ανθρώπων θα συνεχίσει να εκτίθεται στον ιό, η μαζική ανοσία είναι μια φαντασία. Κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί στη συνέχεια, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι, ειδικά όταν η περίοδος της γρίπης αρχίσει το φθινόπωρο».

Προκειμένου να επιτευχθεί οποιοδήποτε επίπεδο ανοσίας της αγέλης, το ποσοστό αυτών που εκτίθενται στον ιό, θα πρέπει να είναι πάνω από 70%, σύμφωνα με τη μελέτη, δηλαδή 28 φορές σε σχέση με τον αριθμό που καταγράφεται στη Σουηδία.

Η προσέγγιση της Σουηδίας έχει δεχθεί σφοδρή κριτική μιας και έχει υψηλότερο αριθμό θανάτων από τις άλλες χώρες της Σκανδιναβίας.

Σύμφωνα με τα, μέχρι στιγμής, δεδομένα του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, στη Σουηδία έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 3.313 θάνατοι, στη Δανία 527 και στη Νορβηγία 228.

Ως εκ τούτου, τέθηκαν ερωτήματα σχετικά με το πόσα άτομα θα χρειαζόταν να πεθάνουν με στόχο την ανοσία της αγέλης.

Τέλος, το ISPI τονίζει πως οι χώρες πρέπει να βασίζονται σε «εκτεταμένα τεστ, στην ανίχνευση και στη θεραπεία της νόσου».

Η θέση του ΠΟΥ

Ισχυρή προειδοποίηση έδωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, κρούοντας των κώδωνα του κινδύνου για τις χώρες που εφαρμόζουν ως θεραπεία για την πανδημία του κορωνοϊού την ανοσία της αγέλης.

«Οι άνθρωποι δεν είναι αγέλες», τόνισαν χαρακτηριστικά οι εκπρόσωποι του ΠΟΥ. «Η έννοια της ανοσίας της αγέλης δεν χρησιμοποιείται ως προληπτική ή θεραπευτική στρατηγική, αλλά μόνο για την αξιολόγηση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού» συνέχισαν.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ο κορωνοϊός δε μπορεί να αναχαιτιστεί με την ανοσία αγέλης, ούτε μπορεί να ελπίζει κανένα κράτος ότι με αυτή μπορεί να προστατεύσει τον λαό του από τον επικίνδυνο ιό. Αντιθέτως, «η ανοσία αγέλης είναι επικίνδυνη και όσοι νομίζουν πως η ανοσία θα έλθει «με μαγικό τρόπο» στους πολίτες, κάνουν τραγικό λάθος» σημείωσε ο Dr Michael Ryan, εκτελεστικός διευθυντής στο Πρόγραμμα Επειγουσών Καταστάσεων Υγείας του ΠΟΥ.

Τη συγκεκριμένη μέθοδο για τον περιορισμό της πανδημίας φαίνεται πως εφάρμοσε αρχικά η Βρετανία, με τον υπουργό Υγείας όμως να αρνείται ότι υπήρχε ποτέ τέτοια πρόθεση, αλλά και άλλες χώρες όπως η Σουηδία.

Από την πλευρά της, η επιδημιολόγος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Dr Maria Van Kerkhove, τόνισε πως ο κορωνοϊός έχει μολύνει ελάχιστους ανθρώπους στον κόσμο.

«Είναι χαμηλό το ποσοστό των ανθρώπων που έχουν αντισώματα εναντίον του κορωνοϊού. Αυτό είναι σημαντικό… γιατί αναφέρεστε στην ανοσία αγέλης που κανονικά αφορά τους εμβολιασμούς. Δεν ξέρουμε ακόμα τι ποσοστό του πληθυσμού πρέπει να έχει αντισώματα για να προστατευτούν όλοι οι πολίτες. Σίγουρα όμως είναι πολύ περισσότεροι απ' όσους βλέπουμε στις μελέτες αντισωμάτων» ανέφερε.

Πληροφορίες από CNN, BBC, Guardian, Sputnik, ΑΠΕ- ΜΠΕ