Ποιός ήταν ο συγγραφέας Μένης Κουμανταρέας

Δημοσιεύτηκε στις 06 Δεκεμβρίου 2014

Ο Μένης Κουμανταρέας γεννήθηκε το 1931 στην Αθήνα, γιος του τραπεζικού και χρηματιστή Αντώνη Κουμανταρέα. Το 1948 έζησε για έξι μήνες κοντά στον αδερφό του πατέρα του στο Λονδίνο, όπου ήρθε σε επαφή με την εκεί πολιτιστική κίνηση. Τον επόμενο χρόνο αποφοίτησε από το Πρότυπο Λύκειο Αθηνών και τη συνέχεια σπούδασε νομικά και φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο ναυτικό και εργάστηκε για είκοσι χρόνια υπάλληλος ναυτιλιακών και ασφαλιστικών εταιρειών. Το 1972 σπούδασε με υποτροφία στο Βερολίνο για έξι μήνες.

Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1962 με την έκδοση της συλλογής διηγημάτων Τα μηχανάκια. Κείμενά του δημοσιεύτηκαν σε πολλά λογοτεχνικά περιοδικά, όπως τα Εκλογή, Επιθεώρηση Τέχνης, Τραμ, Ηριδανός, Ο Ταχυδρόμος, Οδός Πανός, η λέξη και άλλα. Κατά τη διάρκεια της απριλιανής δικτατορίας πήρε μέρος στην αντιστασιακή έκδοση 18 κείμενα και οδηγήθηκε τέσσερις φορές σε δίκη για το έργο του Το αρμένισμα. Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο διηγήματος (1967 για το Αρμένισμα) και το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος (1975 για τη Βιοτεχνία υαλικών). Είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και από το 1982 ως το 1986 ήταν μέλος του Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Έργα του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. Ο Μένης Κουμανταρέας τοποθετείται χρονολογικά στη λεγόμενη δεύτερη μεταπολεμική γενιά της ελληνικής πεζογραφίας. Η γραφή του κινείται στα όρια ανάμεσα στον κοινωνικό ρεαλισμό με έμφαση στην απεικόνιση των αλλοτριωτικών κοινωνικών μηχανισμών και την ποιητική έκφραση του αισθήματος της φθοράς και της χαμένης αθωότητας της νεανικής ηλικίας.

Τα βιβλία του Κυρία Κούλα, Τα καημένα και Η φανέλα με το 9 έγιναν ταινίες για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Κεντρικό πρόσωπο και πεδίο της δράσης σε όλα τα έργα του Μένη Κουμανταρέα ήταν και είναι η Αθήνα, όπου ο συγγραφέας αντιπαραθέτει το ευάλωτο άτομο στην Ιστορία και τη μοίρα, μιλάει για την ατομική και τη συλλογική διάψευση, μέσα από ιστορίες στις οποίες ο καθένας αναγνωρίζει τον εαυτό του. Ακούραστος παρατηρητής της καθημερινότητας, ο Κουμανταρέας αφουγκράζεται το ρυθμό και τα προβλήματα της εποχής και συνεχίζει, ως σήμερα, να τα αποδίδει με φρέσκια και ανεπιτήδευτη γραφή. Σημαντική είναι η συμβολή του και στην πρόσληψη της ξένης πεζογραφίας στη χώρα μας, αφού έχει μεταφράσει με άποψη έργα των Ουίλλιαμ Φώκνερ, Χέρμαν Έσσε, Κάρσον Μακ Κάλερς, Χέρμαν Μέλβιλ, Γκέοργκ Μπύχνερ, κ.α.

Σε σχετικά πρόσφατη συνέντευξή του στην Lifo είχε πει τα εξής: "Η συγγραφή είναι ένα επάγγελμα, αλλά ο συγγραφέας θέλει κάποιες στιγμές να μην είναι επαγγελματίας. Θέλει να ξεχνάς κάποιες στιγμές. Μου είπε κάποιος κάποτε, «γυρίζεις τις νύχτες και αναζητάς την έμπνευσή σου». Απάντησα «όχι, πάω να περάσω καλά με τους ανθρώπους». Το ότι αυτοί μπορεί να είναι έναυσμα για τη δουλειά μου μετά, εντάξει, αλλά όχι ότι πάω γυρεύοντας. Δεν είμαι δημοσιογράφος. Αν και πέρασα ένα φεγγάρι παλιά από τη «Μεσημβρινή». > Υπάρχει ένα αντίβαρο στα πολιτιστικά σκουπίδια του τόπου μας. Εκτός από τα βιβλία είναι η φιλία, οι αρχές που σέρνονται μέσα μας, η ανάγκη να προσαρμοστείς στην εποχή, αλλά χωρίς να της μοιάσεις σαν φωτογραφία. Τώρα όλοι θιγόμαστε από την οικονομική κρίση, αλλά και πάλι υπερβάλλουμε ως Έλληνες. Φοβάμαι για την οικονομική κρίση και για τα λεφτά του κόσμου στην τράπεζα, αλλά φοβάμαι εξίσου όταν πηγαίνω το βράδυ να πετάξω τα σκουπίδια και είναι ένας κύριος, 45άρης, μ' ένα μωρό στο καρότσι και μου παίρνει τα σκουπίδια από το χέρι, τα πετάει αυτός και μετά μου λέει «ένα ευρώ, παρακαλώ». Με κυνηγάει αυτό το πράγμα. Υπάρχουν άνθρωποι που ψάχνουν στα σκουπίδια για να βρουν φαγητό. Αυτό με αγγίζει πιο πολύ από το αν η εφορία με κυνηγάει περισσότερο ή λιγότερο."