Δημοσιεύτηκε στις 04 Μαρτίου 2021
Η Εγκλείστρα και το μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου βρίσκονται κοντά στο χωριό Τάλα, 10 περίπου χιλιόμετρα βóρεια της Νέα Πάφου. Η Εγκλείστρα αποτελούσε αρχικά μία μικρή φυσική σπηλιά στην ανατολική πλευρά ενός λόφου. Μπροστά στο λόφο υπάρχει μία βαθιά χαράδρα, στο βάθος της οποίας ρέει ένας χείμαρρος.
Στην Εγκλείστρα έζησε και ασκήτεψε ο Άγιος Νεόφυτος, μία από τις σημαντικότερες μορφές της Εκκλησίας της Κύπρου. Σύμφωνα με την «Τυπική Διαθήκη» που συνέταξε ο ίδιος το 1214, εγκαταστάθηκε στο μικρό λαξευτό εκκλησάκι το 1159. Κατά την τοπική παράδοση, ο Άγιος αρχικά είχε λαξεύσει άλλη εγκλείστρα ανατολικά της Πάφου, κοντά στο χωριό Σουσκιού. Το λαξευτό αυτό σπήλαιο είναι γνωστό ως «Παλαιά Εγκλείστρα» και οι τοιχογραφίες του χρονολογούνται στο 15ο ή στις αρχές του 16ου αιώνα. Εκεί ενδέχεται να έζησε άλλος ασκητής.
Ο Άγιος Νεόφυτος μετέτρεψε τη φυσική σπηλιά σε ασκητήριο με δύο χώρους. Ο πρώτος χώρος περιελάμβανε μία μικρή εκκλησία αφιερωμένη στον Τίμιο Σταυρό και ο δεύτερος το κελλί του Αγίου, μέσα στο οποίο λάξευσε και τον τάφο του. Το κελλί του επικοινωνούσε με το ιερό βήμα της εκκλησίας. Ο Άγιος απομονώθηκε στην Εγκλείστρα μέχρι το 1170, οπότε χειροτονήθηκε ιερέας από τον Επίσκοπο Πάφου Βασίλειο Κίνναμο και η φήμη του εξαπλώθηκε γρήγορα στο νησί. Πολλοί μοναχοί συγκεντρώθηκαν γύρω του και σχημάτισαν μοναστική κοινότητα, για την οποία ο Άγιος Νεόφυτος συνέταξε την «Τυπική Διαθήκη», ένα είδος κανονισμών για την λειτουργία του μοναστηριού. Η επιθυμία του Αγίου για ησυχία και απομόνωση, τον προέτρεψε να λαξεύσει άλλη Εγκλείστρα, πιο ψηλά στο βράχο, πάνω από το παλαιό παρεκκλήσι. Δίπλα στο νέο του κελλί λάξευσε μικρό παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Από τα μοναστικά κτίσματα του πρώτου μοναστηριού σήμερα σώζονται η μικρή εκκλησία της Εγκλείστρας με το νάρθηκα και το σκευοφυλάκιο πάνω απ’ αυτήν, το κελλί του Αγίου με τον τάφο του και η τράπεζα. Πιο ψηλά στον λόφο, σώζεται το νεότερο κελλί του Αγίου και το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.
Η Εγκλείστρα του Αγίου Νεοφύτου χωρίζεται στο άνω και το κάτω τμήμα. Το κατώτερο τμήμα παρουσιάζει και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον λόγω του ότι είναι κατάγραφο. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στο κελλί του Αγίου, ο ζωγραφικός διάκοσμος της Παλαιάς Εγκλείστρας και του Ιερού Βήματος του ναού του Τιμίου Σταυρού, συμπληρώθηκε από τον ζωγράφο Θεόδωρο Αψευδή το 1183. Ο Άγιος Νεόφυτος εμφανίζεται δύο φορές στις τοιχογραφίες. Κάπου στις αρχές του 13ου αιώνα οι τοιχογραφίες του κυρίως ναού αντικαταστάθηκαν. Από τις τοιχογραφίες του Θεόδωρου Αψευδή ελάχιστα δείγματα έχουν διασωθεί. Η τεχνοτροπία του Αψευδή απαντάται την εποχή αυτή και σε άλλα μνημεία του Βαλκανικού χώρου και προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη. Αντιθέτως, οι τοιχογραφίες του 13ου αιώνα, που αντικατέστησαν τις αρχικές του Θεόδωρου Αψευδή, παρουσιάζουν μία εντελώς διαφορετική τεχνοτροπία, που χαρακτηρίζεται από την σχεδόν υπερβολική σχηματική απόδοση των μορφών.
Το καθολικό της Μονής του Αγίου Νεοφύτου κτίστηκε πιθανότατα στις αρχές του 16ου αιώνα και ανήκει στον τύπο της καμαροσκέπαστης τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο. Η αρχική εκκλησία ήταν κατάγραφη, μεγάλο μέρος των τοιχογραφιών όμως καταστράφηκαν κατά την περίοδο 1585-1611.
Σχετικά
Η ισπανική πόλη που χαρακτηρίζεται ως ο πιο όμορφος μυστικός προορισμός της Ευρώπης
Η λίστα με τους 18 πιο ωραίους προορισμούς στην Ευρώπη
H Lidl Κύπρου στηρίζει σταθερά το Ayia Napa Youth Soccer Festival
To φεστιβάλ θα διεξαχθεί από το Σάββατο, 27 Απριλίου μέχρι την Πέμπτη, 2 Μαΐου 2024
Με εισιτήριο από σήμερα η είσοδος στη Βενετία – Ποιοι εξαιρούνται
Πότε μπορεί να επιβληθούν πρόστιμα έως και 500 ευρώ
Ο νεοσύστατος Δήμος Κουρίου διεκδικεί τον τίτλος της Πολιτιστική Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2030
Παρουσιάστηκε το πλαίσιο της Στρατηγικής Πολιτιστικής Ανάπτυξης σε συνέντευξη Τύπου στο Δημοτικό Μέγαρο Ύψωνα
Ούτε Μύκονος, ούτε Σαντορίνη: Αυτό είναι το πιο ακριβό ελληνικό νησί εν όψει Πάσχα
Με διπλάσιες και παραπάνω τιμές
Οι δέκα κορυφαίοι προορισμοί στην Ευρώπη για φοιτητές το 2024
Σύφμωνα με σχετική έρευνα αποκαλύπτονται τα ταξίδια που αγαπούν οι νέοι της Ευρώπης
Αυτός είναι ο νέος προορισμός της Cyprus Airways
Θα πραγματοποιούνται πτήσεις μία φορά την εβδομάδα
Συναντήσεις έμπνευσης #ΆκουΤοΣώμαΣου από τον Αντικαρκινικό Σύνδεσμο Κύπρου
Στόχος είναι να εμπνεύσει το κοινό για να προσαρμόσει στην καθημερινότητά του καλύτερες συνήθειες
Η Τσερίου αλλάζει - Πότε ξεκινούν τα έργα
Τι περιλαμβάνει το έργο «Βελτίωση οδού Τσερίου στον Στρόβολο»
Ροζ Πανσέληνος: Απόψε το πρώτο ολόγιομο φεγγάρι της Άνοιξης
Το πρώτο και εντυπωσιακό ολόγιομο φεγγάρι της Άνοιξης