Kριτική: Ο θεός της Σφαγής

Δημοσιεύτηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2013

Ένα καυστικό, κατά πως του πρέπει, ξεγύμνωμα του αστικού καθωσπρεπισμού παρουσιάζει το έργο της Γιασμίνα Ρεζά, ισορροπώντας μεταξύ κοινωνικής σάτιρας και κωμωδίας ηθών. Η ίδια αναφέρεται στους χαρακτήρες της σαν καλοαναθρεμμένους ανθρώπους που χάνουν τον αυτοέλεγχο, σαν ένα θέατρο νεύρων, πράγμα που δικαιολογεί και την εμπορική επιτυχία του έργου, ιδιαίτερα στην αγγλική μεταφορά του, που τονίζει ακόμη περισσότερο την κωμική πλευρά. Κι όμως ο διάλογος δεν είναι τόσο αστείος, ενώ είναι ελάχιστα διασκεδαστικός. Ούτε η δράση ξεφεύγει από τα όρια ενός σαλονιού, όπου δύο μπουρζουά ζευγάρια συναντιούνται για να συζητήσουν, δήθεν πολιτισμένα, το βίαιο καβγά των 11χρονων αγοριών τους. Δεν παίρνει και πολύ για να αρχίσουν οι μπηχτές πίσω από τις μάσκες και με το κέρασμα του αλκοόλ τα πράγματα παρεκτρέπονται και καταλήγουν σε έναν οχετό λεκτικής αλληλεπίθεσης και αυτο-εξευτελισμού, κατακρημνίζοντας τα στερεότυπα του σύγχρονου 'φαίνεσθαι' των ανθρώπων. Στο τέλος δε, μετά την κατρακύλα και τις μεθυσμένες αποκαλύψεις, ένα τραβηγμένο ιντερλούδιο 'σφαγής', οι τέσσερις μαζεύουν τα κομμάτια τους, αυτοσυναρμολογούνται όπως και πριν, ακόμα και τα κινητά τους φτιάχνονται, και ο καθείς οδεύει το γνωστό του δρόμο. Καμία λύση ή κάθαρση δεν προτίθεται να προτείνει η συγγραφέας, παρά μόνο ένα καθρέφτισμα στα μούτρα της αστικής υποκρισίας. Ευτυχώς ο σκηνοθέτης της παράστασης Γιώργος Μουαΐμης, αν και χρησιμοποιεί την ελληνική μετάφραση του Γιώργου Βούρου που το ανέβασε στην Αθήνα σε σκηνοθεσία Σ. Φασουλή, δεν το αντιμετωπίζει καθαρά σαν ξεκαρδιστική κωμωδία, κι ας έχει εμφανή τα χιουμοριστικά ψήγματα της γλώσσας της μητρόπολης. Αντίθετα, κτίζει τους χαρακτήρες με λεπτομέρεια, σοβαρότητα και μετρημένη υπερβολή, ενώ το όποιο κωμικό στοιχείο βγαίνει από τις ατομικές συμπεριφορές και σχέσεις μεταξύ τους και βασίζεται στο εύρος της υποκριτικής του καθενός. Στην ανάπτυξη μάλιστα του πρώτου μέρους βγαίνει αβίαστο γέλιο και από τη μέση και μετά, στην αποδόμηση, με το θυμό και τα απωθημένα να βγαίνουν στη φόρα, η εξέλιξη αποτελεί ένα αρκετά 'μαύρο' κρεσέντο. Στο minimal αλλά και εύγλωττο σκηνικό της Μαρίνας Χατζηλουκά εξελίσσονται σκηνές αστικού hard-rock, μέχρι και τον πρώτο προκλητικό 'εμετό' στο κέντρο της σκηνής που έχω δει, επάνω στα καλλιτεχνικά βιβλία της κυρίας 'ευεργέτιδας' του Darfur! Οι τέσσερις πρωταγωνιστές, αν και ηθοποιοί ανόμοιου ύφους, ζωντανεύουν τους χαρακτήρες με αρκετή ένταση. Μη μου άπτου κήρυκας αρχών αλλά και καχύποπτη και δολοπλόκα, η πειστική Χριστίνα Παυλίδου, αν και πιο αδύνατη και υστερική στη συναισθηματική της κατάρρευση. Δίπλα της ο 'σύζυγός' της Λευτέρης Ζαμπετάκης, σωστό πειθήνιο όργανο αρχικά, μέχρι που παίρνει το πάνω χέρι και μετατρέπεται σε έναν τραχύ κι ατσούμπαλο έμπορα, μια μετάβαση που τον δυσκόλεψε και σαν ηθοποιό. Ούτε η ιδιαίτερη χιουμοριστική μανιέρα που χειρίζεται δένει με τους υπόλοιπους. Εντυπωσιακή η είσοδος της Έλενας Χατζηαυξέντη σαν η 'σφικτόκωλη' της παρέας, διαχειρίστρια χαρτοφυλακίων, δήθεν συγκροτημένη και συγκαταβατική. Άλλη μία γυναίκα που κυριολεκτικά καταρρέει, κυλιέται χάμo, εξευτελίζεται, μια απαιτητική δεύτερη πράξη που επίσης δυσκόλεψε την ηθοποιό. Ο νεαρότερος, εμφανισιακά τουλάχιστον, του κουαρτέτου, είναι ο εξ αρχής εκνευριστικός μεγαλο-δικηγόρος των φαρμακοβιομηχανιών του Πάνου Μακρή, λιτός και κυνικός σε ερμηνεία που ταίριαζε στο ρόλο μεν, αλλά του έλειπε μια βαρύτητα ερμηνείας στην επιχειρηματολογία.