Beyond Dress Codes

Δημοσιεύτηκε στις 28 Ιανουαρίου 2013

Τελικά είμαστε αυτό που φοράμε ή φοράμε αυτό που είμαστε; Στα πανάρχαια χρόνια και στην εποχή των σπηλαίων η ενδυμασία έπαιζε μόνο προστατευτικό ρόλο, κυρίως από το κρύο. Δεν υπήρχαν τόσο μεγάλοι κοινωνικοί φραγμοί ώστε να χρησιμοποιείται καθαρά για καλλωπισμό. Με το πέρασμα όμως του χρόνου, το ένδυμα άρχισε να αποκτά περισσότερη κοινωνική αξία, μπαίνοντας έτσι στη ζωή τού κάθε λαού με πιο κυρίαρχο τρόπο. Άρχισε και συνεχίζει να λειτουργεί όχι μόνο ως καλυπτικό στοιχείο αλλά και ως κώδικας καλλωπισμού ή καθρέφτης της ταυτότητάς μας. Από την ενδυμασία μπορεί κανείς να ‘συλλάβει’ την κοινωνική τάξη ή την ανάγκη του καθενός να παρουσιάσει τον εαυτό του με ένα συγκεκριμένο τρόπο, είτε σικάτο είτε κλασικό, είτε ανέμελο ή σοβαρό και συντηρητικό. Ανάλογα με την κουλτούρα τής κάθε χώρας και από τις εναλλαγές της ιστορίας, αναπτύχθηκαν κάποιες συγκεκριμένες τάσεις οι οποίες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξελικτική πορεία και τον εκσυγχρονισμό του ενδύματος. Άρα, μέσα από το ένδυμα μπορεί κανείς να αντλήσει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα ενός λαού, την οικονομική, πολιτική και κοινωνική οργάνωση ενός τόπου, το φύλο, την ηλικία και την κοινωνική του θέση. Η βιομηχανική ανάπτυξη, ωστόσο, καθορίζει τις καινούργιες τάσεις και σηματοδοτεί την αρχή μίας νέας μόδας κάθε σεζόν. Ποιοι είναι τελικά οι κώδικες εξέλιξης και εκσυγχρονισμού της; Την απάντηση ίσως στο όλο σκεπτικό για το ρόλο του ενδύματος, έρχεται να μας δώσει η έκθεση ‘Beyond Dress Codes’ του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Λαϊκής Τράπεζας. Μία έκθεση που επιδιώκει όχι μόνο να προβάλει την εξελικτική διαδρομή και τη διαφορετικότητα της κουλτούρας κάθε χώρας, αλλά και να αποκωδικοποιήσει τη φόρμα της βλέποντας πέρα από αυτή.

Η παραδοσιακή πτυχή
Η μία πτυχή της έκθεσης συμπεριλαμβάνει 140 πρότυπα σχέδια του σκιτσογράφου Γήση Παπαγεωργίου με κύριο θέμα της την παραδοσιακή ενδυμασία του ελλαδικού και κυπριακού χώρου. Πρόκειται για μία έκθεση που σε συνεπαίρνει και σε ταξιδεύει πίσω στα βυζαντινά και μεταβυζαντινά χρόνια με φορεσιές που αποκαλύπτουν την πολιτιστική αλληλεπίδραση κατακτητών και γειτονικών λαών οι οποίες αποτυπώνουν τις επιδράσεις του κλίματος, τις ασχολίες και τα επαγγέλματα, την κοινωνική θέση, την ιδιαίτερη ταυτότητα -δηλαδή κατά πόσο μια κοπέλα ήταν ελεύθερη ή νυμφευμένη-, τα έθιμα, τις παραδόσεις, τις αντιλήψεις, τις συνήθειες, την οικονομική κατάσταση, ακόμα και την καλαισθησία του λαού. 

Η νέα μορφή της
Η άλλη πτυχή της έκθεσης -λειτουργεί σαν γκαλερί μόδας- παρουσιάζει 40 πρωτότυπες ενδυματολογικές δημιουργίες σύγχρονων διακεκριμένων σχεδιαστών μόδας όπως Jean Paul Gaultier, John Galliano, Σοφία Κοκοσαλάκη, Άγγελος Μπράτης, Δημήτρης Ντάσιος, Γιώργος Ελευθεριάδης, Παρθένης, Λουκία, MiRo, Mastori*Motwary Studio, Ioannis Guia, Θάνος Κυριακίδης, Deux Hommes, συμπεριλαμβανομένων και δημιουργιών 20 Κυπρίων σχεδιαστών μόδας, οι οποίοι εμπνεύστηκαν πολλές φορές από την ελληνική παράδοση. Δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε που ξένοι σχεδιαστές εμπνέονται από την ελληνική παράδοση. Ο Jean Paul Gaultier, επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα, ενώ αφιέρωσε παράλληλα την κολεξιόν Άνοιξη-Καλοκαίρι 2006 στην ελληνική Γη, δίνοντας στις δημιουργίες του αρχαιοελληνικά ονόματα, όπως ‘Αφροδίτη’, ‘Σαπφώ’ και ‘Αθηνά’. Το 2010 ο ίδιος επέστρεψε στην Ελλάδα για τη χειμερινή του κολεξιόν, η οποία και αυτή περιλάμβανε πολλά στοιχεία από την ελληνική παράδοση. Μάλιστα, στο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου 2010 της Αθήνας εμφανίστηκε με την αγαπημένη του φουστανέλα.
Η έκθεση, έστω και αν φαντάζει κάπως έθνικ, δεν ακολουθεί μία λαογραφική προσέγγιση. Τα σχέδια λειτουργούν σαν οπτική εγκυκλοπαίδεια και αποδεικνύουν πως οι σύγχρονοι δημιουργοί στηρίζονται πάνω σε μετεξελιγμένες παραδοσιακές ρίζες για να αποτυπώσουν τον εκσυγχρονισμό της ζωής μας.