AND/DNΑ: Η ταυτότητα της Ελευθερίας

Δημοσιεύτηκε στις 27 Νοεμβρίου 2025

H εικαστικός, video artist και σκηνοθέτιδα Άννα Φωτιάδου παρουσιάζει σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη Σταύρο Σολωμού στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Λευκωσίας την οπτικοακουστική θεατρική περφόρμανς “AND/DNA” στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας το Σάββατο 29 Νοεμβρίου σε δύο παραστάσεις στις 20:00 και 22:00 αντίστοιχα.

Το έργο διερευνά τα όρια ανάμεσα σε εικόνα, κείμενο και σκηνική δράση, αξιοποιώντας βιντεοτέχνη, ηχητικά τοπία και ζωντανή παρουσία. Επιχειρεί τη διάδραση ανάμεσα στη θεατρική και κινηματογραφική συνθήκη, τον εσωτερικό μικρόκοσμο με τον εξωτερικό κόσμο, τους θεατές με τη δράση, μετατρέποντάς την απαθή αποστασιοποίηση σε συλλογική συμμετοχή.

Πρόκειται για μια παράσταση που πραγματεύεται τον κίνδυνο της περιστολής της ελευθερίας. Της χειραγώγησης της έκφρασης μέσω του φόβου, της βίαιης καταστολής της όποιας αντίστασης, που απειλεί όχι μόνο την ελευθερία του ατόμου, αλλά και αυτή την ίδια την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Το κείμενο αναφέρεται σε μια κοινωνία όπου ο χρόνος έχει σταματήσει. Οι τρεις χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωποι με τον εσωτερικό τους κόσμο, αλλά και με τις εξωτερικές παρεμβολές και βιαιοπραγίες που συμβαίνουν εκτός του χώρου όπου βρίσκονται. Πρόκειται για άτομα που παλεύουν με τις ιδέες, τα συναισθήματα τους, τις ηθικές τους αξίες. Μια εσωτερική πάλη γύρω από το τι πρέπει, τι μπορούμε και αν τελικά είμαστε ικανοί να κάνουμε κάτι για να βγούμε στο φως. Η φρικαλεότητα της αναμετάδοσης σε ζωντανή σύνδεση τόσο αποτρόπαιων γεγονότων δεν μας είναι κάτι ξένο. Δυστυχώς έχουμε οικειοποιηθεί την κατανάλωση της φρίκης, ενώ ταυτόχρονα τρώμε άνετοι το βραδινό μας στον καναπέ.

Το κείμενο αναφέρεται σε μια δυστοπική κοινωνία όπου ο χρόνος έχει σταματήσει. Οι τρεις χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωποι με τον εσωτερικό τους κόσμο, αλλά και με τις εξωτερικές παρεμβολές και βιαιοπραγίες που συμβαίνουν εκτός του χώρου όπου βρίσκονται. Άτομα που παλεύουν με τις ιδέες, τα συναισθήματα τους, τις ηθικές τους αξίες. Μια εσωτερική πάλη γύρω από το τι πρέπει, τι μπορούμε και αν τελικά είμαστε ικανοί να κάνουμε κάτι για να βγούμε στο φως.

«Στόχος δεν είναι ο διδακτισμός, αλλά να αντιληφθούμε ότι η αδράνεια οδηγεί στο σκοτάδι. Καθέν@ από εμάς, από τη δική του πλευρά και αντοχή, μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός κόσμου όπου η ισότητα, η αλληλεγγύη και η ελευθερία δεν θα αποτελούν πια ζήτημα διεκδίκησης δικαιωμάτων, αλλά είναι η κανονικότητα για όλους μας», αναφέρει η Άννα.

Άννα Φωτιάδου

Το “AND/DNA” βασίζεται σε μια κυκλική, επαναλαμβανόμενη δομή που κάθε φορά μεταμορφώνεται. Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα και τι θέλετε να βιώσει ο θεατής μέσα από αυτή τη συνεχή μετάλλαξη;
Η ιδέα της κυκλικής και μεταβαλλόμενης δομής του AND/DNA γεννήθηκε από την επιθυμία να αποτυπώσω τη ρευστότητα της πραγματικότητας και της ανθρώπινης συνείδησης. Η ζωή δεν είναι γραμμική· οι εμπειρίες, οι μνήμες, οι φόβοι και οι επιθυμίες μας επιστρέφουν συνεχώς, μεταμορφώνονται μέσα από τον χρόνο και τις αλληλεπιδράσεις μας με τον κόσμο γύρω μας. Ήθελα η παράσταση να αντικατοπτρίζει αυτήν την αέναη κίνηση, όπου τίποτα δεν παραμένει σταθερό, αλλά όλα είναι συνεχώς σε εξέλιξη. Κάθε κύκλος της παράστασης διαφέρει, όπως και κάθε θεατής φέρνει μαζί του διαφορετικές εμπειρίες, διαφορετικά βλέμματα και διαφορετικές αντιλήψεις. Στόχος μου είναι ο θεατής να βιώσει την αίσθηση ενός χώρου που δεν μπορεί να τον εγκλωβίσει, που τον προκαλεί να ξαναδεί, να αναρωτηθεί και να συμμετάσχει στη διαμόρφωση της αφήγησης. Μέσα από την επανάληψη με νέες παραλλαγές, η εμπειρία του γίνεται προσωπική και μοναδική· δεν υπάρχει μια "σωστή" ανάγνωση, αλλά πολλές εκδοχές που συγκλίνουν και αποκλίνουν, όπως τα κύτταρα του DNA που συνδέουν την ταυτότητα με τη δυνατότητα αλλαγής. Αυτή η συνεχή μετάλλαξη δίνει χώρο στον θεατή να παρατηρήσει τις αντιθέσεις, να βιώσει την αβεβαιότητα, αλλά και να ανακαλύψει ομορφιά εκεί που δεν περίμενε να τη βρει. Θέλω η εμπειρία να είναι παιχνίδι, πρόκληση και ανακάλυψη, μια πρόσκληση να αφεθεί κανείς στην απροσδόκητη εξέλιξη της εικόνας, του ήχου και της δράσης.

Στο έργο συνδυάζεται αναλογικά και ψηφιακά μέσα, video art, ήχο και σωματική δράση. Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στη δημιουργία ενός τέτοιου πολυεπίπεδου οπτικοακουστικού περιβάλλοντος;
Η μεγαλύτερη πρόκληση στη δημιουργία του AND/DNA ήταν η συνύπαρξη πολλαπλών επιπέδων γλώσσας και έκφρασης χωρίς κανένα στοιχείο να επισκιάζει τα υπόλοιπα. Η εικόνα, ο ήχος, η κίνηση και το βίντεο έπρεπε να συνυπάρχουν ως οργανικά μέρη ενός ζωντανού, παλλόμενου οργανισμού, όπου το κάθε στοιχείο επηρεάζει και αντανακλά τα υπόλοιπα. Δεν ήταν απλώς θέμα τεχνικής ή αισθητικής- ήταν ζήτημα να βρεθεί η ισορροπία ανάμεσα στην αφήγηση και τη συναισθηματική εμπειρία, έτσι ώστε ο θεατής να μην νιώθει ότι παρακολουθεί μια επίδειξη τεχνολογίας, αλλά μια ζωντανή, πολυαισθητηριακή εμπειρία. Αυτό σήμαινε ότι η σκηνική δράση έπρεπε να συγχρονιστεί με τα video walls, τον πολυκάναλο ήχο και τα φωτιστικά εφέ με τρόπο που να δημιουργεί ροή και ένταση, χωρίς να χάνεται η δυναμική της ανθρώπινης παρουσίας. Η πρόκληση ήταν επίσης να διατηρηθεί η αίσθηση του παροδικού, της αβεβαιότητας και της συνεχούς μετάλλαξης, ώστε ο θεατής να αισθάνεται ότι η εμπειρία είναι μοναδική και αναντικατάστατη.

Το αποτέλεσμα είναι ένας χώρος όπου η τεχνολογία και η σωματικότητα συνυπάρχουν, όχι ως αντίθετα, αλλά ως συμπληρωματικά μέσα που δημιουργούν πολυπλοκότητα, βάθος και νέες αναγνώσεις. Ο θεατής καλείται να συμμετάσχει, να ενοχληθεί, να ανακαλύψει και να ανασυνθέσει τη σκηνική εμπειρία με τον δικό του τρόπο.

Πως επιλέξατε για τίτλος του έργου σας τα αρχικά AND-DNA;
Ο τίτλος AND/DNA προέκυψε από την επιθυμία να αποτυπώσει τόσο τη συνέχεια όσο και την πολλαπλότητα της παράστασης. Το "DNA" παραπέμπει στη βιολογική κωδικοποίηση, στα στοιχεία που διαμορφώνουν την ταυτότητα, ενώ το "AND" λειτουργεί ως λογικός συνδετικός κρίκος, ένα «και» που συνδέει αντιθέσεις, εικόνες, σώματα και χρόνους. Ο τίτλος συμβολίζει τη συνεχή σύνθεση και ανασύνθεση, την αλληλεπίδραση ανάμεσα σε στοιχεία που φαίνονται διακριτά αλλά τελικά συγκροτούν μια ενότητα, όπως τα κύτταρα και οι γενετικές πληροφορίες στο DNA. Είναι ένας τίτλος που καλεί τον θεατή να σκεφτεί τη σύνδεση μεταξύ του προσωπικού και του συλλογικού, του εσωτερικού και του εξωτερικού κόσμου, και της σταθερής δομής με την αέναη μεταμόρφωση. Το AND/DNA είναι τελικά ένας μνημονικός χώρος όπου η ταυτότητα, η αλλαγή, η ελευθερία και η δημιουργία συνυπάρχουν σε συνεχή διάδραση. Ίσως η δημιουργία αυτού του έργου να ήταν η δική μου προσπάθεια αποδέσμευσης - μια πράξη ριζικής απόστασης από τις αυταπάτες που μας περιβάλλουν. Τι διαλέγεις ή αποφασίζεις να κανείς; Και (AND) συνεχίζουμε στις αυταπάτες και τους φαύλους κύκλους των καταπιέσεων; Η δημιουργούμε τη δική μας πραγματικότητα - το δικό μας DNA;

Σταύρος Σολωμού

Στις μέρες μας δυστυχώς εξαιτίας της ταχύτητας που βιώνουμε στην καθημερινότητα μας οι θεατές και ως συνήθως οι νεότεροι δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν για ώρα μια παράσταση. Γιατί κάποιος να έρθει να το δει, τι θα κερδίσει;

Λόγω των επιρροών της τεχνολογίας, αλλά και των νέων μέσων που έχουν μπει στις ζωές μας και μας είναι πλέον οικεία, αφού τα χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση, οι επιδιώξεις και οι προσδοκίες των θεατών έχουν αυξηθεί. Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα να παρακολουθήσουν θεάματα από το εξωτερικό, έστω και αποσπασματικά, μέσω του κινητού τους τηλεφώνου - και συχνά αυτά τους εντυπωσιάζουν. Πολλά παιδιά της δικής μου γενιάς λένε συχνά: «Μα καλά, γιατί να μην κάνουμε κι εμείς τέτοια πράγματα στην Κύπρο;» Είναι κάτι που έχω πει πολλές φορές και στον εαυτό μου. Όχι από μιμητισμό, αλλά από την οπτική πως δεν μας λείπει το ταλέντο ώστε να προσπαθήσουμε να φέρουμε καινοτόμες ιδέες στο θέατρο, έτσι ώστε ναι - το κυπριακό θέατρο να μπορεί να ταξιδέψει και στο εξωτερικό και να αναδείξει τους καλλιτέχνες του. Ως θεατής αλλά και ως άνθρωπος που επιθυμεί να εγκαθιδρυθεί στον χώρο, στόχος μου ήταν να προσφέρω μια παράσταση συνολικής εμπειρίας. Μια παράσταση όπου ο ήχος, η μουσική, οι προβολές και, φυσικά, η παρουσία των ηθοποιών επί σκηνής συνθέτουν μια πολυεπίπεδη, πολυαισθητηριακή εμπειρία για τον θεατή. Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι όσοι έρθουν δεν θα καθίσουν στην πλατεία παρακολουθώντας από την ασφάλεια της απόστασης. Δεν μιλάμε για κάτι καθαρά διαδραστικό, ούτε για συμμετοχή του κοινού στα δρώμενα. Θέλουμε, όμως, να ανεβείτε στη σκηνή, μέσα στο σκηνικό, ώστε να μπορέσετε να βιώσετε όσα περισσότερα από αυτά βιώνουν οι χαρακτήρες του έργου.

Πιστεύω ότι πρόκειται για μια παράσταση - και ένα κείμενο - που θα αφορά τον θεατή, καθώς μιλά για την ελευθερία, την καταπίεση, τη λογοκρισία. Ερχόμαστε να παρακολουθήσουμε όσα βιώνουν κάποιοι επί σκηνής∙ να ταυτιστούμε, να εκνευριστούμε, να διαφωνήσουμε. Σας περιμένουμε, λοιπόν, στο Δημοτικό Θέατρο το Σάββατο 29/11, στις 20:00 και στις 22:00, για να έρθουμε όλοι μαζί αντιμέτωποι με όσα μας ταλανίζουν καθημερινά και - δυστυχώς - πολλές φορές τα προσπερνούμε, ίσως επειδή έχουν περάσει στο «DNA» μας.

>> Info: «AND/DNA», Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας 2025, Σάββατο 29 Νοεμβρίου 2025, 20.00 και 22.00. Εισιτήρια: more.com