Δημοσιεύτηκε στις 02 Μαρτίου 2020
Η λαγάνα, παρασκευάζεται χωρίς προζύμι, και έναν τέτοιο πρόχειρο άρτο χρησιμοποίησαν και οι Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή.
Έκτοτε επιβαλλόταν από το Μωσαϊκό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.
Η ιστορία της λαγάνας διατρέχει όλη τη διατροφική παράδοση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις «Εκκλησιάζουσες» λέει «Λαγάνα πέττεται» δηλ .»Λαγάνες γίνονται». Ο δε Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως «Το γλύκισμα των φτωχών».
Το έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς, τραγανή λαχταριστή και σουσαμένια και καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής.
Η ονομασία της «Καθαρά» προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως «ημέρα κάθαρσης».
Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας. Επίσης κατά την ημέρα αυτή εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο και έστρωναν κάτω στη γη και έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά όπως χαλβά, ελιές, ταραμά και λαγάνα.
Από την Καθαρά Δευτέρα προετοιμάζεται ο άνθρωπος μετά τις εορτές και την καλοφαγία των Απόκρεων, να καθαρίσει την ψυχή και το σώμα του για να φτάσει στο τέρμα δηλ. στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την Ανάσταση του Κυρίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λαγάνα που έχει το σχήμα της«κυρα-Σαρακοστής»,που παριστάνει μια μακριά γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι, δεν έχει στόμα γιατί είναι όλο νηστεία.
Τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις προσευχές, έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας.
Έθιμο που συνηθιζόταν για να μετρούν το χρόνο κατά την περίοδο της Σαρακοστής ήταν κάθε Σάββατο να κόβουν το ένα πόδι και το τελευταίο το έκοβαν το Μ. Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς.
Η νόστιμη και λαχταριστή για όλους μας λαγάνα είναι ένα προιόν άξιο σεβασμού και με πραγματική πλούσια ιστορία, θα είναι μεγάλη απώλεια για τις επερχόμενες γενεές να ξεχάσουν τις παραδόσεις μας, να ξεχάσουν τις παλιές σαρακοστιανές μυρουδιές.
Οι αρτοποιοί της γειτονιάς πιστοί στις παραδόσεις μας παρασκευάζουν την Καθαρά Δευτέρα τη λαγάνα συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση του εθίμου, ώστε οι νέες γενεές να έχουν την ευκαιρία να ακούσουν, να μυρίσουν και να γευτούν τη Σαρακοστή γιατί οι Σαρακοστιανές μυρωδιές είναι έμμεσοι φορείς μιας βαθιάς πνευματικότητας.
Σχετικά
Πού τρώμε νόστιμα και υγιεινά στη Λεμεσό;
Ένα μικρό, ωραίο και πολύ νόστιμο εστιατόριο, με την υπογραφή του βραβευμένου σεφ Jack Γιαννακού και του ιδιοκτήτη του Cinema, Γιάννη Νέττου
Ρεβεγιόν Πρωτοχρονιάς: Ο απόλυτος προορισμός για να αλλάξεις τον χρόνο
Πώς θα σου φαινόταν να περάσεις την αλλαγή του έτους σε κάποιο εστιατόριο ξενοδοχείου; Αν μας είπες το ναι, τότε σου έχουμε την πιο κομψή πρόταση!
Το Pralina επέστρεψε στη Λεμεσό: Όλα όσα θέλεις να ξέρεις για το ζαχαροπλαστείο, που επαναλειτούργησε σε νέα τοποθεσία
Γιορτινή ατμόσφαιρα, κομψός σχεδιασμός και ξεχωριστές γλυκές προτάσεις
H Μαρία Θ. Μασούρα DipWSET μάς προτείνει τα 9+1 ιδανικά κρασιά για τα τραπέζια των γιορτών
Με τι πιάτα θα τα συνοδεύσεις
Cyprus Peloponnese Wine Festival 2026: Το κρασί της Πελοποννήσου συναντά ξανά την Κύπρο
25 επιλεγμένα οινοποιεία από τον μεγαλύτερο αμπελώνα της Ελλάδας, σε μια ολοήμερη εκδήλωση αφιερωμένη στην ποιότητα, το terroir και τη σύγχρονη ελληνική οινική δημιουργία.
Γεύσεις παράδοσης και ρεμπέτικες βραδιές στην καρδιά της Λευκωσίας
Ένα αυθεντικό κυπριακό μεζεδοπωλείο που ενώνει καλή κουζίνα, μουσική και γιορτινή ατμόσφαιρα για αξέχαστες εξόδους στο κέντρο της πόλης
Έξοδος με μεζέ και live mουσική στο κέντρο της πόλης
Παραδοσιακή ατμόσφαιρα, μεζές για μερακλήδες, φρεσκοζυμωμένο ψωμί και live μουσική για μια έξοδο με χαρακτήρα
4 συνταγές για το γιορτινό τραπέζι και 4 καλά κρασιά για να τις συνοδεύσεις
Ζητήσαμε από τον βραβευμένο σεφ Jack Γιαννακού να μας ετοιμάσει το μενού για το γιορτινό τραπέζι
Σαντορίνη και Θεσσαλονίκη στον Οδηγό MICHELIN για τις επιλογές του 2026
Γίνονται οι νεότεροι ελληνικοί προορισμοί που προστίθενται στις επιλογές του Οδηγού για το 2026.
Ένα γιορτινό ταξίδι γεύσεων με υπογραφή COOKNOOK
Η πιο λαμπερή και γιορτινή εποχή του χρόνου έχει φτάσει, και φέτος αποκτά έναν ιδιαίτερο, ξεχωριστό γαστρονομικό χαρακτήρα
9 προτάσεις για γιορτινό απογευματινό τσάι σε κομψά ξενοδοχεία του νησιού
Τα πιο εντυπωσιακά ξενοδοχεία της πόλης, που έβαλαν τα γιορτινά τους και σε προσκαλούν για afternoon tea σε χριστουγεννιάτικο mood
