Δημοσιεύτηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2021
Πριν από μερικές δεκαετίες, ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε ευρέως διάφορα είδη χλωρίδας για την κάλυψη των βασικών του αναγκών, όπως για τροφή, θέρμανση και στέγη. Σε κάποια από αυτά απέδιδε μαγικές, μυθικές και υπερφυσικές ιδιότητες. Ένα τέτοιο φυτό είναι ο μανδραγόρας, με τον οποίο επέλεξε το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος να καλωσορίσει τον τελευταίο μήνα του έτους.
Ο μανδραγόρας είναι γνωστός για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Ασίας, γι’ αυτό και αποκαλείται και ως Μανδραγόρας ο φαρμακευτικός. Περιέχει μικρό ποσοστό αλκαλοειδών, ιδιαίτερα η πασσαλώδης ρίζα του, τα οποία είναι πολύτιμα φαρμακευτικά συστατικά με αντισπασμωδικές, καταπραϋντικές, διεγερτικές και ναρκωτικές ιδιότητες. Ωστόσο, είναι τοξικό φυτό που σε μεγάλες, μη ελεγχόμενες δόσεις μπορεί να προκαλέσει παραλήρημα, ακόμη και θάνατο.
Το γένος Mandragora ανήκει στην οικογένεια των Στρυχνοειδών (Solanaceae) και περιλαμβάνει πέντε είδη σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Κύπρο συναντούμε μόνο το είδος Mandragora officinarum. Ο μανδραγόρας ή Καλάνθρωπος ή Μηλοπηπωνιά, είναι κοινό ιθαγενές φυτό της Κύπρου, με ευρεία εξάπλωση στην Ευρώπη και στην Ασία. Φυτρώνει σε μεγάλο εύρος ενδιαιτημάτων, κατά μήκος δρόμων, σε χέρσα εδάφη, σε οπωρώνες και σπανιότερα σε αμμώδεις παραλίες, σε υψόμετρο από 0 έως 650 μ. Το είδος Mandragora officinarum περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙV της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ), γεγονός που συνεπάγεται ότι αποτελεί φυτό κοινοτικού ενδιαφέροντος που χρήζει αυστηρής προστασίας. Στην Κύπρο έχει ευρεία εξάπλωση, ιδιαίτερα σε χαμηλά και μέσα υψόμετρα ενώ το μέρος του πληθυσμού του βρίσκεται σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 και Εθνικά Δασικά Πάρκα ή άλλη κρατική δασική γη με ελεγχόμενες δραστηριότητες.
Ο μανδράγορας ανά τους αιώνες
Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν τον μανδραγόρα ως υπνωτικό και ηρεμιστικό, ενώ κατά τον Μεσαίωνα χρησιμοποιούσαν το φυτό ως αναισθητικό στις εγχειρήσεις. Πέρα από μαγικές, μυθικές, υπερφυσικές και θρησκευτικές ιδιότητες που κατά καιρούς αποδίδονταν στον μανδραγόρα, χρησιμοποιούνταν επίσης ως φυλακτό για την προστασία από την ασθένεια και τον θάνατο. Πίστευαν ότι η παρουσία του οφειλόταν σε φαινόμενα μετεμψύχωσης ατόμων που είχαν αυτοκτονήσει στο συγκεκριμένο σημείο και πως όταν ξεριζωθεί ακούγεται μια δυνατή κραυγή. Έτσι, ξερίζωναν τα φυτά νύχτα με πανσέληνο, με τη συνοδεία ιεροτελεστιών και με τη βοήθεια ενός μαύρου σκύλου, τον οποίο έδεναν πάνω στο φυτό με σχοινί.
Ακόμη, κατά τους βιβλικούς χρόνους, πίστευαν ότι οι καρποί του μανδραγόρα διευκολύνουν τη σύλληψη. Στην Παλαιά Διαθήκη γίνεται αναφορά στους καρπούς του, που όταν φαγωθούν λύνουν τη στείρωση. Στον μανδραγόρα αποδόθηκαν ακόμη και αφροδισιακές ιδιότητες, με αποτέλεσμα η θεά Αφροδίτη, μεταξύ άλλων, να αποκαλείται Μανδραγορίτις Αφροδίτη. Επίσης, εικόνα από το βιβλίο «Περί ύλης ιατρικής», από χειρόγραφο του 512 μ.Χ., δείχνει τη Θεά των ανακαλύψεων, Εύρεσις, να παραδίνει στον Διοσκορίδη την θαυματουργή ρίζα του Μανδραγόρα, η οποία έχει ανθρώπινη μορφή.
Λίγα λόγια για το φυτό
Πρόκειται για πολυετή πόα, χωρίς βλαστό, συνήθως μέχρι 10 εκ. ύψος, με χοντρή, σαρκώδη ρίζα, απλή ή διακλαδισμένη, που πολλές φορές έχει ανθρωπόμορφο σχήμα. Τα φύλλα είναι μεγάλα, παράριζα σε ρόδακα. Τα άνθη του εκφύονται από το κέντρο του ρόδακα των φύλλων και έχουν κυανό ή πορφυρό χρώμα και σπανιότερα λευκό με κυανές νευρώσεις. Οι καρποί του Μανδραγόρα είναι σαρκώδεις, σφαιρικές ή ωοειδείς ράγες με κίτρινο πορτοκαλί χρώμα. Ανθίζει από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Απρίλιο.
(MAK)
Σχετικά
Συννεφιασμένος ο καιρός σήμερα – Πότε αναμένονται βροχές
Αναλυτικά η πρόγνωση της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας
Οι δέκα πιο δημοφιλείς χώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το 2024
H Titan Travel Tours εντόπισε τις πιο δημοφιλείς χώρες για ταξίδια το 2024, αναλύοντας δεδομένα από πλατφόρμες όπως το Instagram, το TikTok και τις αναζητήσεις στο Google.
Οι στάσεις λεωφορείων στην Αθηένου μεταμορφώθηκαν με κυπριακά κεντήματα
Με στόχο την ανάδειξη του τοπικού κεντήματος «Δαντέλες βενίς ή πιττωτές και αθηενίτικη ολόπλουμη δαντέλα»
Στο top 5 των πιο value for money προορισμών η Κύπρος
Η θέση της χώρας μας στη μάχη των τουριστικών αφίξεων και η εικόνα πανευρωπαϊκά - Ποιες χώρες «ψήφισαν» Κύπρο;
Αναμένονται βροχές σήμερα – Ποιες περιοχές θα επηρεαστούν
Αναλυτικά η πρόγνωση της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας
Μαγικά Χριστούγεννα με τη Lidl - η χριστουγεννιάτικη ταινία της εταιρείας
Κάθε χρόνο, η χριστουγεννιάτικη καμπάνια της Lidl ενισχύει τη θέση της ως ο ιδανικός συνεργάτης για μία μαγική εορταστική περίοδο
Οι 7 καλύτεροι γαστρονομικοί προορισμοί της Ευρώπης
Από τα αρωματικά μπαχαρικά της Μεσογείου μέχρι τα χορταστικά πιάτα της Κεντρικής Ευρώπης
Οι 10 προορισμοί στον κόσμο που είχαν τη μεγαλύτερη ταξιδιωτική αύξηση το 2024
Μετά από νέα έρευνα μόλις αποκαλύφθηκαν οι κορυφαίοι trending προορισμοί του 2024 ατον κόσμο, από την Τζακάρτα μέχρι τη Βαλτιμόρη!
Τέλος στην αγωνία: Η ΕΚΟ Κύπρου παρέδωσε τη δεύτερη Mercedes-Benz GLA 180 στον δεύτερο νικητή του Διαγωνισμού EKO Smile App!
Την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2024 ο Σταύρος Ιωάννου κέρδισε μία Mercedes-Benz GLA 180, Advanced Package, αξίας 49,100 Ευρώ
Έφυγε από τη ζωή, στα 80 του χρόνια, ο ποιητής Μιχάλης Γκανάς
Ένας από τους σημαντικότερους ποιητές των τελευταίων ετών