Βραβείο Κοινού LUX 2025: Το «Flow» του Γκιντς Ζιλμπαλόντις είναι ο φετινός νικητής

Δημοσιεύτηκε στις 30 Απριλίου 2025

Σε τελετή που πραγματοποιήθηκε χθες, Τρίτη 29 Απριλίου, στην αίθουσα ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες, η ταινία κινουμένων σχεδίων «Flow: Η Γάτα που δεν Φοβόταν το Νερό» του Λετονού Γκιντς Ζιλμπαλόντις ανακηρύχθηκε νικήτρια του Βραβείου Κοινού LUX 2025, του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού κινηματογραφικού βραβείου με άμεση συμμετοχή κοινού και ευρωβουλευτών.

Η ανακοίνωση έγινε κατά τη διάρκεια ζωντανής μετάδοσης, με παρουσιαστές τη Χαζάρ Γιαγκούμπι και τον Ντίλαν Eρν από τον ολλανδικό οργανισμό De Kiesmannen.

Το φιλμ, το οποίο αποτελεί τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Ζιλμπαλόντις, επικράτησε των υπολοίπων τεσσάρων φιναλίστ: του «Animal» της Σοφίας Εξαρχου, του «Δαχομέη» της Ματί Ντιοπ, του «Ιntercepted» της Οξάνα Καρπόβιτς και του «H Τζούλι Μένει Σιωπηλή» του Λεονάρντο βαν Ντάιλ, μέσα από μία διαδικασία ψηφοφορίας που συνδύασε αξιολογήσεις του κοινού και των Μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (50%-50%).

Αξίζει να σημειωθεί ότι από την παρουσίασή του στο Un Certain Regard των Καννών το 2024, μέχρι την κατάκτηση Oσκαρ Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων, το «Flow: Η Γάτα που δεν Φοβόταν το Νερό» έχει σημειώσει μία εντυπωσιακή διαδρομή. Προηγήθηκαν διακρίσεις στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου και τις Χρυσές Σφαίρες, εδραιώνοντάς το ως μία από τις πιο ξεχωριστές animation παραγωγές της χρονιάς.

Το βραβείο παρέλαβαν οι παραγωγοί Ρον Ντιέν και Γκρεγκορί Ζαλκμάν και ο συνθέτης Ρίχαρντς Ζάλουπε, εκ μέρους του σκηνοθέτη. «Το "Flow" είναι ένα ορόσημο για τον ευρωπαϊκό ανεξάρτητο κινηματογράφο. Η συνεργασία μας μέσα από τις διαφορές μας δημιούργησε κάτι ανώτερο, αυτό που χρειάζεται και η Ευρώπη», δήλωσε ο Ντιέν. Επιπλέον, ο Ζάλουπε μίλησε από πλευράς του για τις αξίες της εμπιστοσύνης και του αλληλοσεβασμού, τονίζοντας πως «σε δύσκολους καιρούς, είναι καθήκον μας να γίνουμε σοφότεροι και να δείξουμε περισσότερο σεβασμό προς τη φύση αλλά και ο ένας προς τον άλλον».

Πριν τη βράβευση, όλοι οι υποψήφιοι συμμετείχαν σε μία συζήτηση αναφορικά με το μέλλον του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, ενώ εκφώνησαν και ο καθένας ξεχωριστά μία σύντομη ομιλία.

Στον δικό της λόγο, η Σοφία Εξάρχου αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην προσωπική ανάγκη που την οδήγησε στη δημιουργία της ταινίας: την επιθυμία «να φωτίσει» την ύπαρξη και τις ιστορίες των ανθρώπων που βρίσκονται στο (εργασιακό) περιθώριο της κοινωνίας που η Ευρώπη θα πρέπει κάποια στιγμή να κοιτάξει κατάματα, σταματώντας να τις αγνοεί.

Καλησπέρα σας.

Εχω μια έντονη αίσθηση πως αυτή θα είναι η πρώτη και ταυτόχρονα η τελευταία φορά που θα έχω την ευκαιρία να μιλήσω εδώ, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Και γι’ αυτό θέλω να αξιοποιήσω αυτή τη στιγμή για να πω κάτι – κάτι που, για μένα, συμπυκνώνει πολλά πράγματα που νιώθω για την Ευρώπη σήμερα.

Ενας από τους βασικούς λόγους που δημιουργήθηκε το Animal – και ίσως αυτό που με κινητοποίησε περισσότερο – ήταν για να ρίξω φως σε μια ομάδα ανθρώπων που ζουν στο περιθώριο, στις σκιές της κοινωνίας μας.

Πρόκειται για μια ιστορία για εργάτες. Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη. Είναι η ιστορία των ανθρώπων που τραγουδούν και χορεύουν για να μας ψυχαγωγήσουν, όσο εμείς τρώμε και πίνουμε – ανθρώπων που υπάρχουν για εμάς μόνο όσο βρίσκονται επάνω στη σκηνή.

Θέλω να φωτίσω τους αφανείς. Να πω ιστορίες που κανείς δεν ξέρει ή κανείς δεν θέλει να κοιτάξει. Και θέλω να αναγκάσω το κοινό να στρέψει το βλέμμα του εκεί όπου προτιμά να μην κοιτάζει.

Οπως το «Animal» διηγείται μια ιστορία που προτιμάμε να αγνοούμε, έτσι κι η Ευρώπη σήμερα αρνείται να αντικρίσει τις δικές της ιστορίες._

Πιστεύω ότι επικρατεί μια καταστροφική σιωπή∙μια σιωπή ανάμεσα στις τεράστιες τραγωδίες που σημάδεψαν τα τελευταία χρόνια και δεκαετίες – ανάμεσα σε πολέμους, προσφυγικές κρίσεις, ανθρωπιστικές καταστροφές, σε κοινωνίες όπου ακόμα και οι ίδιες δημοκρατικές μας αρχές βρίσκονται σε κίνδυνο.

Η Ευρώπη πολύ συχνά αποστρέφει το βλέμμα στην ίδια την πραγματικότητα.

Ηρθε η ώρα, νομίζω, να την κοιτάξει κατάματα. Με δύναμη.