"Δεν πιστεύω στο κυπριακό θέατρο, χωρίς Κύπριους ηθοποιούς"

Δημοσιεύτηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΘΟΚ κ. Σάββας Κυριακίδης κάνει τον απολογισμό της πρώτης του χρονιάς στη διεύθυνση του Κρατικού Θεάτρου και με ειλικρίνεια επαναπροσδιορίζει τους στόχους για την νέα θεατρική σεζόν.

Ο Σάββας Κυριακίδης μας αναλύει και σχολιάζει το περσινό αλλά και το νέο ρεπερτόριο του ΘΟΚ, την προσέλευση του κόσμου, το ντόρο για το Cock, το μειωμένο ενδιαφέρον για τις Δράσεις στις Αποθήκες, την πρόσκληση στον Λώρη Λοϊζίδη, την επιτυχία των 'Περσών', τη δημιουργία Δραματικής Σχολής και άλλα πολλά.

Κάνοντας ένα μικρό απολογισμό για την προηγούμενη θεατρική σεζόν τι θα λέγατε;
Αναμφισβήτητα ήταν μία χρονιά, που η ζυγαριά γέρνει προς τη θετική πλευρά. Αντικειμενικά, ο απολογισμός είναι θετικός ως προς το οικονομικό κομμάτι και της προσέλκυσης θεατών. Γενικότερα, είμαι ικανοποιημένος από την πορεία του ΘΟΚ τόσο στο εμπορικό όσο και στο καλλιτεχνικό κομμάτι. Η αίσθηση που εισπράττω, χωρίς να θέλω να τα εξωραΐσω όλα, είναι ότι ήταν μία χρονιά που δημιούργησε συζητήσεις με γόνιμες συγκρούσεις που με κάποιο τρόπο υπενθύμισε στην κοινωνία της Κύπρου ότι υπάρχει και ο ΘΟΚ.

Αναφερθήκατε στις συζητήσεις που δημιούργησε φέτος ο ΘΟΚ και το μυαλό όλων μας πάει στο περιστατικό με το ανέβασμα της παράστασης Cock στη Σωτήρα. Ποια είναι η άποψη σας για αυτό το συμβάν;
Βλέποντας πια τα πράγματα με νηφαλιότητα και με απόσταση χρόνου, πιστεύω ότι το όλο θέμα δημιουργήθηκε χωρίς να υπάρχει μία σοβαρή αφορμή. Από τη δική μας πλευρά, δεν είχαμε καμία πρόθεση να προκαλέσουμε ή να δημιουργήσουμε επίτηδες μία κατάσταση. Δεν διανοηθήκαμε αυτό που είχε προκληθεί. Ήμασταν πολύ ξεκάθαροι. Δεν κάναμε κάτι για να οξύνουμε πνεύματα. Πιστεύω ότι και ο Δήμος Σωτήρας όταν το ξανασκέφτηκε και είδε πως εξελίχθηκαν τα πράγματα κατάλαβε ότι αποφάσισε λανθασμένα. Αυτή ήταν και η αιτία που αργότερα είχαμε κατ' ιδίαν συνάντηση με τον δήμαρχο Σωτήρας στην οποία επιβεβαιώθηκε η διάθεση για συνεργασία και να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα.

Ήταν σωστή πιστεύετε η απόφαση του ΘΟΚ να αναβάλει τελικά την προγραμματισμένη παράσταση του Cock στη Σωτήρα;
Για εμάς ήταν σωστή, ακριβώς στην πρόθεση να μην οξύνουμε τα πνεύματα. Η παράσταση δόθηκε στη Δερύνεια, δυστυχώς, σε ένα μικρότερο θέατρο από το οποίο αναγκαστήκαμε να διώξουμε κόσμο. Η παράσταση είχε ήδη αγκαλιαστεί από το κοινό πρέπει να πούμε και δεν χρειάστηκε αυτή η έμμεση διαφήμιση για να έρθει ο κόσμος να τη δει. Σήμερα, με την απόσταση του χρόνου, πιστεύω πως ήταν ο καλύτερος τρόπος για να λυθεί ένα θέμα που ξεκίνησε από λάθος αφετηρία.

Θεωρείτε πως μία ανάλογη παράσταση του ΘΟΚ στη Σωτήρα θα δημιουργήσει το ίδιο πρόβλημα;
Θέλω να πιστεύω πως όχι. Πρόθεση δική μου αλλά και του Διοικητικού Συμβουλίου του ΘΟΚ δεν είναι να φτιάχνουμε παραστάσεις για να αποφεύγουμε την προοπτική μήπως κάτι ενοχλήσει. Ενδεχομένως και φέτος να υπάρξουν παραστάσεις που θα θέσουν προβληματισμούς έξω από τους πολύ παραδοσιακούς. Πρόθεσή μας είναι να πάμε στη Σωτήρα και ούτε καν διανοούμαι πως θα έχουμε αντίστοιχες καταστάσεις.

Ένας από τους περσινούς σας στόχους ήταν η προσέλκυση νέου κοινού. Το καταφέρατε κατά κάποιο τρόπο; To Cock υποθέτω έφερε νέο κοινό;
Και το 'Cock' και οι 'Φυλές' έφεραν ηλικιακά νέο αλλά και καινούργιο κοινό στον ΘΟΚ, όπως ακριβώς και ανθρώπους που δεν πηγαίνουν συχνά θέατρο. Αυτό το διαπιστώσαμε στην πράξη αλλά ηλικιακά νέο κοινό έφεραν αυτές οι δύο παραστάσεις. Σπεύδω όμως να πως ότι έχουμε δουλειά ακόμα. Αν πω ότι είμαι ευχαριστημένος θα κοροϊδεύω και εσάς και τον εαυτό μου. Υπάρχει δουλειά ακόμη να γίνει και αυτή η δουλειά πιστεύω έχει να κάνει γενικότερα με μία καλλιέργεια του κυπριακού κοινού που πρέπει να σηκωθεί λιγάκι από τον καναπέ και την τηλεόραση. Πιστεύω πως και με το φετινό ρεπερτόριο, εντελώς συνειδητά δεν επιθυμούμε να κάνουμε καμία καλλιτεχνική έκπτωση. Κάνουμε μία προσπάθεια να φέρουμε ακόμα περισσότερο κοινό επιλέγοντας και έργα αλλά και συνεργάτες που μπορούν να συμβάλουν σε αυτό.

Ποια ήταν η πιο εμπορική παράσταση του ΘΟΚ για την περασμένη σεζόν;
Αφήνω έξω τους 'Πέρσες' που ήταν μία τεράστια επιτυχία ως επανάληψη. Σε απόλυτους αριθμούς ήταν η 'Στέλλα με τα κόκκινα γάντια'. Σε αναλογία, όμως, αφού η 'Στέλα' έπαιζε στην Κεντρική Σκηνή που είναι μεγαλύτερος χώρος, μπορούμε να πούμε πως το 'Cock' είχε μεγαλύτερη δυναμική ως παράσταση και πριν ακόμα το θέμα που δημιουργήθηκε στη Σωτήρα.

Οι Δράσεις στις Αποθήκες του ΘΟΚ συνεχίζονται και φέτος πράγμα που ήταν ένας ακόμη στόχος σας. Θεωρείτε επιτυχημένο αυτό το κομμάτι των δραστηριοτήτων του ΘΟΚ;
Αυτό που εισπράξαμε από τον κόσμο που είδε τις Δράσεις πέρσι είναι πως κάτι πάει να γίνει εκεί που δεν είναι και πολύ συνηθισμένο. Θεωρώ πως και σε αυτό το κομμάτι έχουμε ακόμη δουλειά. Αρχικά. πρέπει να πείσουμε τον κόσμο πως οι Αποθήκες δεν είναι μακριά σε απόσταση, διότι το άκουσα και αυτό. Επίσης, το γεγονός πως στις Αποθήκες γίνονταν εκδηλώσεις Τρίτες και Τετάρτες πέραν των παραδοσιακών ημερών ξένισε αρκετούς και τους κράτησε μακριά. Αυτά τα πράγματα δεν αλλάζουν μέσα σε ένα χρόνο. Πρέπει και εμείς να καταλάβουμε πως πρέπει να προσφέρουμε στον κόσμο τέτοιο υλικό που πραγματικά να τον κάνουμε να θέλει να σηκωθεί από τον καναπέ του και να έρθει.

Τι θα κάνετε λοιπόν φέτος όσο αφορά στις Δράσεις που θα γίνουν στις Αποθήκες;
Φέτος επανεξετάσαμε το θέμα της λειτουργίας των Αποθηκών. Πρέπει να βρούμε τι δεν έγινε σωστά ή τι δεν ήταν έτοιμος ο κόσμος να αντιμετωπίσει πέρσι και να το προσαρμόσουμε φέτος. Είναι προς τιμήν του ΔΣ του ΘΟΚ που με στήριξη ως προς την επιθυμία μου να μην εγκαταλείψουμε την υπόθεση Αποθήκες και να συνεχίσουμε για δεύτερη χρονιά στην ίδια λογική με μικρές διαφοροποιήσεις.

Ποιες θα είναι αυτές οι διαφοροποιήσεις;
Στις Αποθήκες θα υπάρχουν και πάλι οι επιμελητές, αυτή τη φορά σε δίδυμα. Βασική μας διαφορά φέτος είναι πως τα ζευγάρια των επιμελητών θα κάνουν μία παράσταση με όρους παράστασης στο τέλος του κάθε τριμήνου. Η Μελίτα Κούτα και ο Χάρης Καυκαρίδης έχουν ήδη αποφασίσει πως θα δουλέψουν. Θα διασκευάσουν κείμενα ενός όχι πολύ γνωστού αλλά εξαιρετικά ενδιαφέροντος συγγραφέα, αυστριακής καταγωγής, του Μπρούνο Σουλτς ο οποίος έζησε στη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Μέσα από αυτή τη δουλειά θα παρουσιαστούν δέκα με δώδεκα παραστάσεις. Το ίδιο θα κάνει και το δεύτερο δίδυμο το οποίο θα ανεβάσει σε κανονική παράσταση το 'Λαχταρώ' της Σάρα Κέιν που είναι ένα εξαιρετικό κείμενο. Παράλληλα, θα γίνονται και κάποιες δράσεις που δεν θα έχουν όμως τη συχνότητα που είχαν πέρσι.

Είναι μία τελευταία ευκαιρία δηλαδή φέτος για τις Δράσεις;
Δεν θέλω να πω ότι είναι μία τελευταία ευκαιρία. Σίγουρα όμως δεν σας κρύβω ότι προβληματίζομαι. Δηλαδή, αν πάει και μία δεύτερη χρονιά που για οποιουσδήποτε λόγους εκτιμήσουμε ότι δεν είμαστε έτοιμοι γι' αυτό ή δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο, θα ξανασκεφτούμε τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε.

Οι Δράσεις θεωρήθηκαν από μερικούς ως κάτι ελιτίστικο από άλλους ως κάτι δυσνόητο. Πως το σχολιάζετε;
Το άκουσα αυτό που λέτε, το σέβομαι και το λαμβάνω υπόψη μου, δεν μπορώ να το αγνοήσω. Μίλησα και εγώ με ανθρώπους που παρακολούθησαν πέρσι τις Δράσεις και μου εξέφρασαν κάποιες επιφυλάξεις. Στις Αποθήκες συνειδητά δεν επιθυμούμε να κάνουμε κάτι που θα γινόταν στη Νέα ή την Κεντρική Σκηνή. Είναι συνειδητή η πρόθεσή μας να δοκιμάσουμε, δεν θέλουμε να είμαστε ελιτιστές. Στις Αποθήκες, όμως, θέλουμε να προτείνουμε κάποια πράγματα που είναι έξω από το κουτί, κάτι πιο τολμηρό και πειραματικό το οποίο βέβαια θα έρχεται ο κόσμος να το παρακολουθήσει.

Πώς κρίνετε σήμερα, εκ του αποτελέσματος πια, το περσινό ρεπερτόριο του ΘΟΚ;
Είμαι απόλυτα κάθετος, ότι οι επιλογές των συνεργατών μας και των ανθρώπων που ήρθαν στον ΘΟΚ ήταν επιλογές που μας δικαίωσαν, τόσο σε ανθρώπινο όσο και καλλιτεχνικό επίπεδο. Το τελικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα είναι μία υποκειμενική ιστορία. Είναι λεπτή η θέση μου για να πω ποιες παραστάσεις με εκφράζουν περισσότερο ή λιγότερο. Θα σας πως όμως κάποια αντικειμενικά δεδομένα. Και οι έξι παραστάσεις μας, αν δεν κάνω λάθος, ήταν έργα που παρουσιάζονταν για πρώτη φορά στην Κύπρο. Υπήρξαν κάποιες παραστάσεις που εισπράξαμε, ανεξάρτητα από τα ταμεία, μια σχεδόν ομόθυμη αποδοχή. Αναφέρομαι για τις παραστάσεις της Νέα Σκηνής, 'Cock' και 'Φυλές' σε όλα τα επίπεδα και το έργο 'Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα' της Κεντρικής Σκηνής τόσο ως κείμενο όσο και για τον τρόπο που δουλεύτηκε. Πρόκειται λοιπόν για τρεις παραστάσεις οι οποίες κατά ομοφωνία πήγαν πάρα πολύ καλά. Προσωπικά, θέλω να πω ότι παρά τα αρνητικά σχόλια και τις επιφυλάξεις που άκουσα για το έργο 'Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια' πρέπει να σας πω ότι όταν στήθηκε η παράσταση έτσι ακριβώς την φανταζόμουν. Δεν ήθελα μια αναπαραγωγή της 'Στέλλας' του Κακογιάννη. Όσον αφορά στο 'Κέλυφος' δεν μπορώ να μην πιστώσω πως μια νέα κοπέλα έγραψε ένα νέο θεατρικό έργο και υποστηρίζεται από μια άρτια παράσταση με όλα τα προβλήματα που έχει ένα έργο ενός συγγραφέα που στην ουσία γράφει για πρώτη φορά για ένα μεγάλο θέατρο. 'Η κυρά της θάλασσας' ήταν μία παράσταση που ξένισε τον κόσμο και το καταλαβαίνω διότι δεν ήταν πολύ ιψενική. Σκηνοθετήθηκε από ένα Γερμανό που πιστεύει στον Μπρεχτ και είχε αυτά τα στοιχεία. Κάποιες επιφυλάξεις είναι κατανοητές, δεν μπορώ να μην τις δω. Θέλω να πιστεύω πως και αυτή η παράσταση μπορεί να καταγραφεί ως μία σοβαρή προσπάθεια με το αποτέλεσμα που είχε.

Τι γεύση σας αφήνει τελικά η πρώτη σας χρονιά στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΘΟΚ;
Επειδή λέτε για γεύση, θα σας πως ότι δοκίμασα υλικά που μπορούν να οδηγήσουν σε κάτι εύγεστο και επίσης μπορούν να οδηγήσουν σε κάτι ακόμη πιο εύγευστο. Υπάρχουν πολλά πράγματα να γίνουν. Δεν σας κρύβω ότι και εγώ μέσα σε αυτό τον πρώτο χρόνο φιλτράροντας και συνειδητοποιώντας κάποια δεδομένα, θέλω να πιστεύω ότι προσαρμόζομαι για το καλό του Οργανισμού για να πάμε σε αυτό το πιο εύγευστο.

Πως θα επιτευχθεί αυτή τη σεζόν αυτό το πιο εύγευστο; Ποιοι είναι οι νέοι σας στόχοι;
Φέτος, τα έργα μας συναντιόνται σε ένα πολύ ωραίο υπαρξιακό θέμα το οποίο νομίζω ότι αγγίζει πραγματικά κυρίως ανθρώπους που έχουν βιώσει μία πορεία ζωής και είναι αυτό το ερώτημα: 'Τι κάνω με τη ζωή μου;' και 'Πως αποφασίζω να τη ζήσω;'. Τα ερωτήματα αυτά τα απαντούν τα φετινά μας έργα. Ελπίζω να τα απαντήσουν και οι παραστάσεις. Το πραγματικό ενδιαφέρον αυτών των τεσσάρων παραστάσεων, της Νέας και Κεντρικής Σκηνής, είναι η απόφασή μας να παρουσιάσουμε μεγάλα έργα και να βρούμε ένα τρόπο να φτάσουν σε ένα πιο ευρύ κοινό. Ο 'Συρανό ντε Μπερζεράκ' για παράδειγμα που είναι ένα από τα άγνωστα αριστουργήματα του παγκόσμιου θεάτρου, είμαι βέβαιος ότι θα αιφνιδιάσει με την καλή έννοια τον κόσμο.

Μία παράσταση στην οποία έχει προσκληθεί για να πρωταγωνιστήσει ο Λώρης Λοϊζίδης.
Ναι, στο 'Συρανό' ο Αχιλλέας Γραμματικόπουλος, σκηνοθέτης της παράστασης συνειδητά επέλεξε να έχει τον Λώρη ο οποίος μπορεί να αποτελεί έκπληξη ότι τον έχουμε αλλά πιστεύω και βλέποντας τις πρόβες το επιβεβαιώνω ότι θα μας εκπλήξει θετικά. Ο Λώρης Λοϊζίδης είναι ένας δημοφιλέστατος ηθοποιός στο κοινό από την τηλεόραση και για τον ίδιο τώρα υπάρχει η πρόκληση και το στοίχημα να αποδείξει ότι είναι και ένας ηθοποιός θεάτρου.

Γενικότερα βλέπω ότι δίνετε ευκαιρίες και δεν έχετε στεγανά στο να δώσετε χώρο σε νέους ανθρώπους.
Δεν έχω στεγανά γιατί πιστεύω ότι το κρατικό θέατρο πρέπει πρώτα απ' όλα να ανανεώνεται με ανθρώπους και τους καλλιτέχνες που αξίζουν να πάρουν μία ευκαιρία. Όταν ο Αχιλλέας Γραμματικόπουλος μου μίλησε για τον Λώρη Λοϊζίδη εξεπλάγην αρχικά και μετά μιλώντας μαζί τους διαπίστωσα ότι απλώς, ίσως, να μην του έχουν δοθεί οι ευκαιρίες εκείνες που θα αποδείξουν ότι μπορεί να είναι εξίσου καλός και στο θέατρο. Αν ο Λώρης αποδείξει ότι-και δεν διανοούμαι ότι δεν θα το κάνει-η επιλογή ήταν σωστή, δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον που θα πει ότι πήραμε κάποιον της τηλεόρασης. Δεν σας κρύβω πως όταν φέρνεις ένα ηθοποιό αυτής της αναγνωσιμότητας, δεν μπορείς να μην σκεφτείς πως είναι και μία ευκαιρία να διευρύνεις το κοινό σου.

Πείτε μας και για τη δεύτερη παράσταση της Κεντρικής Σκηνής που είναι ο 'Ριχάρδος ο Γ' του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ.
Πρόκειται για ένα κορυφαίο έργο και λιγότερο γνωστό από τα έργα του Σαίξπηρ σε σκηνοθεσία του Πάρι Ερωτοκρίτου και δεν έχει παιχτεί ποτέ στην Κύπρο. Εδώ δεν θα σας κρύψω ότι παίρνω λίγο μεγαλύτερο ρίσκο αλλά δεν με πειράζει. Πρωταγωνιστής θα είναι ο Προκόπης Αγαθοκλέους, ένα νέο παιδί αλλά αυτό έχει να κάνει με αυτό που επίσης έχω ξαναπεί. Δεν πιστεύω στο κυπριακό θέατρο χωρίς Κύπριους ηθοποιούς. Βεβαίως και θα έρθουν ηθοποιοί από την Ελλάδα. Φέτος, στη Νέα Σκηνή στο έργο 'Ο ήχος του όπλου' έχουμε τη Ράνια Σχίζα και θα έχουμε ξανά τον Παναγιώτη Μπουγιούρη. Πιστεύω πάρα πολύ στο κυπριακό δυναμικό.

Έχετε αποφασίσει για την καλοκαιρινή σας παραγωγή;
Όχι δεν είμαστε ακόμη έτοιμοι. Έχουν πέσει κάποιες ιδέες στο τραπέζι αλλά πολλά πράγματα θα εξαρτηθούν από το αν μπορούμε να πάμε ή όχι στην Ελλάδα ή την Επίδαυρο.

Πως πάρθηκε η απόφαση της επανάληψης της παράστασης 'Πέρσες' φέτος;
Αυτή η απόφαση δεν μπορούσε να μη παρθεί. Και στην πράξη αποδείχθηκε ότι έτσι μόνο μπορούσε να γίνει. Πρέπει να σας πω ότι δεύτερη χρονιά στην Ελλάδα οι 'Πέρσες' ήταν και πάλι η πιο επιτυχημένη παράσταση της Ελλάδας φέτος το καλοκαίρι. Σε όλες τις παραστάσεις ήμασταν sold out. Είναι μία παράσταση που τιμάει τον ΘΟΚ και ξαναθύμισε στην Ελλάδα πως ο ΘΟΚ είναι ένα σοβαρό θέατρο.

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η δημιουργία Δραματικής Σχολής που ήταν ένας ακόμη στόχος σας;
Έχουμε προχωρήσει, έχουμε μιλήσει με το Υπουργείο Παιδείας και έχει γίνει κατανοητή η ανάγκη δημιουργίας δραματικής σχολής. Παράλληλα, έχουν γίνει και οι πρώτες κινήσεις για να δούμε πως θα υλοποιηθεί. Κατά πάσα πιθανότητα επειδή δεν είναι μία ακριβή επένδυση θα πρέπει να βρούμε κάποια έξτρα κονδύλια για να μπορέσει να υλοποιηθεί. Το ζήτημα όμως δεν είναι χρηματικό αλλά περισσότερο διαδικαστικό. Αυτό έχει να κάνει με το πόσο γρήγορα θα κινηθούν οι διαδικασίες και να έχει νόημα να γίνει η σχολή θα πρέπει τον Σεπτέμβριο του 2019 να λειτουργήσει.

Η λειτουργία της δραματικής σχολής είναι ο μεγαλύτερος σας στόχος;
Ένας από τους μεγαλύτερους. Πιστεύω πάρα πολύ στην εκπαίδευση των ανθρώπων σε όλα τα επίπεδα. Θεωρώ ότι το κυπριακό δυναμικό έχει υλικό που μπορεί να εκπαιδευτεί και να ξεφύγει σε ψηλά επίπεδα. Νομίζω πως μία τέτοια εκπαίδευση μπορεί να προσφέρεται από το κράτος χωρίς την αγωνία του ταμείου και των εισπράξεων.

Τι άλλο ετοιμάζει φέτος ο ΘΟΚ;
Τα Βραβεία Θεάτρου συνεχίζονται. Η επιτροπή έχει ήδη ξεκινήσει δουλειά. Επίσης, πρόθεσή μας φέτος είναι να αφιερώσουμε ένα ολόκληρο μήνα, τον Μάιο του 2019 σε φιλοξενίες με έργα από την Ελλάδα.