Τρεις ακόμη παραστάσεις για τον Δόκτωρ Γκλας

Δημοσιεύτηκε στις 21 Νοεμβρίου 2019

Η παράσταση Δόκτωρ Γκλας του Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ που για πρώτη φορά, στην Κύπρο και την Ελλάδα, ανεβαίνει επί σκηνής, σε σκηνοθεσία Στρατή Πανούριο ανακοίνωσε τρεις ακόμη παραστάσεις.

Οι παραστάσεις θα δοθούν την Παρασκευή 29, το Σάββατο 30 Νοεμβρίου και την Κυριακή, 1η Δεκεμβρίου, στο Θέατρο Δέντρο στη Λευκωσία. 

"Από σκοτάδι σε σκοτάδι. Ζωή, δεν σε καταλαβαίνω".

Γιατί ένας άνθρωπος, που έχει ορκιστεί να σώζει ζωές, υποστηρίζει με σθένος την ευθανασία, τις εκτρώσεις, την αυτοκτονία, την αυτοδικία;  Τι είναι αυτό που κάνει έναν γιατρό να αμφισβητήσει τον όρκο του Ιπποκράτη και να απαξιώσει τη ζωή; Γιατί μας αφορά η απόφαση του να δολοφονήσει έναν άνθρωπο; Και πόσο αλαζονική είναι η έλλειψη ενοχής γι αυτήν του την πράξη; Είναι στα αλήθεια ο έρωτας η αιτία ή απλώς η αφορμή κάποιου που θεωρεί εαυτόν ανώτερο.

Ερωτήματα, ανάμεσα σε άλλα, που διαπραγματεύεται το μυθιστόρημα «Δόκτωρ Γκλας» ένα από τα πιο προκλητικά και εμβληματικά αριστουργήματα της Σκανδιναβικής λογοτεχνίας, γραμμένο το 1905 με τη μορφή ημερολογίου, από τον σουηδό συγγραφέα Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ (Hjalmar Söderberg). Σήμερα, 150 χρόνια από τη γέννησή του συγγραφέα (1869), η αίσθηση ανωτερότητας που αισθάνεται ο ήρωάς του έναντι των συνανθρώπων του και το αίσθημα αυτοδικίας που τον διακατέχει παραμένουν αναλοίωτα και δείχνουν να μας αφορούν πιο πολύ από ποτέ.

Ο σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας Στρατής Πανούριος συνεπαρμένος από την ηθική δύναμη του βιβλίου δίνει σάρκα και οστά στον ιδιόμορφο ψυχολόγο Δόκτωρ Γκλας. Διασκευάζει και σκηνοθετεί το σπουδαίο αυτό έργο, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Κύπρο και την Ελλάδα, φέρνοντάς μας αντιμέτωπους με τις σκοτεινές πλευρές του ήρωα-αντιήρωα. Δύο συν ένα πρόσωπα,παρουσιάζονται επί σκηνής σε μια αναζήτηση για τα μεγάλα και αναπάντητα ερωτήματα που προκύπτουν μέσα από τον μηδενισμό και τον κυνισμό του γιατρού Γκλας απέναντι στη ζωή. Ένα έργο που αποτελεί άσκηση για τα όρια της ανθρώπινης κατανόησης.

Τον γιατρό Γκλας επί σκηνής ενσαρκώνει ο Παναγιώτης Μπουγιούρης και τη νεαρή Χέλγκα, αντικείμενο του έρωτα του και αφορμή για την αποτρόπαια πράξη του, υποδύεται η Αγγέλα Σιδηροπούλου.

Κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου -και της παράστασης- είναι ο καταθλιπτικός γιατρός Γκλας. Ένας αστός που λατρεύει τις όμορφες πλευρές της Στοκχόλμης, ειδικά τα αστικά όμορφα μέρη της. 

Ο γιατρός Γκλας αντιλαμβάνεται τους ανθρώπους με επιστημονικό τρόπο. Ο ίδιος αισθάνεται διανοητικά ανώτερος αλλά παράλληλα χαρακτηρίζεται από αυτο-περιφρόνηση. Δεν είναι ικανοποιημένος με την εμφάνισή του ούτε με το εσωτερικό του. Τον έχει καταβάλει μια γενικότερη αηδία για κάθε τι το άσχημο. Αμφιβάλλει ακόμα και για τους λόγους που τον οδήγησαν να γίνει γιατρός. Όπως χαρακτηριστικά λέει: «Ένας γιατρός πρέπει να’ ναι η φιλάνθρωπος ή φιλόδοξος».

Το μυθιστόρημα ή πιο σωστά το ημερολόγιο του Δόκτωρ Γκλας χρονικά αρχίζει στις 12 Ιουνίου και τελειώνει στις 7 Οκτωβρίου 1903. Ο Γκλας θέλει να εκτελέσει μια μεγάλη πράξη ώσπου τελικά οδηγείται στην απόφαση να εκτελέσει τη δολοφονία ενός πάστορα.

Περιγράφει τον πάστορα ως αντιαισθητικό, απωθητικό και ηθικά διευθαρμένο. Όπως ακριβώς ο Ρασκόλνικοβ του Ντοστογιέφσκι στο Έγλημα και Τιμωρία έτσι και ο Δόκτωρ Γκλας του Σέντερμπεργκ θεωρεί κατώτερο το θύμα του και τον εαυτό του ευεργέτη. Λίγο πριν τη δολοφονία, δύο σελίδες της προσωπικότητας του βρίσκονται αντιμέτωπες στο ημερολόγιό του. Η πρώτη αντιστοιχεί σε μια συμβατική άποψη της ηθικής και η δεύτερη σε μια υπεράνθρωπη ηθική, που διψά για μια μεγάλη και αυθεντική πράξη. 

Ο «Δόκτωρ Γκλας»πρωτοπαρουσιάστηκε επί σκηνής το 2006 στο Vasateatern με τον σουηδό Κρίστεν Χένρικσεν στο ρόλο του γιατρού Γκλας και ακολούθως σε περιοδεία στη Σουηδία και την Φιλανδία. Το 2011 παίχτηκε στο Εθνικό Θέατρο της Σουηδίας και στη συνέχεια στο Wyndham’s Theatre West End London. Το ρόλο του Δόκτωρ Γκλας ερμήνευσε ο επίσης σουηδός ηθοποιός Τόρστεν Φλίνκ το 2014 κάνοντας περιοδεία στη Σουηδία καθώς και ο Τόμμυ Γιέρνεθ στο Έρεμπρου το 2015. Το 2017 παίχτηκε στο Βασιλικό Θέατρο της Κοπεγχάγης και το 2018 στο Μόντρεαλ. Το 2019 έκανε πρεμιέρα στο Vilnius Teatras Lele στη Λιθουανία με τον Mantas Barvicius στον ομώνυμο ρόλο.

Η υπόθεση
Η Χέλγκα, νεαρή γυναίκα του κατά πολύ μεγαλύτερού της κληρικού Γκρεγκόριους, ζητεί από τον γιατρό Γκλας να "ανακαλύψει" ότι πάσχει η ίδια από κάποιο γυναικολογική νόσο, έτσι ώστε να ξεφύγει για λίγο από τα συζυγικά της «καθήκοντα».  Οι λόγοι είναι αφ' ενός η αηδιαστική προσωπικότητα του συζύγου της και αφ' ετέρου το ότι έχει εραστή. 

Ο πάστορας Γκρεγκόριους περιγράφεται ως ένα αηδιαστικό άτομο - άσχημος, ηθικά διεφθαρμένος που δεν μπορεί να τιθασεύσει τις ερωτικές του επιθυμίες. 

Ο Δόκτωρ Γκλας ερωτεύεται την Χέλγκα -μια εντελώς απελπιστική αγάπη, καθώς όχι μόνο είναι παντρεμένη αλλά αγαπάει και κάποιον άλλο- και φαντάζεται την αγάπη του ως κάτι λαμπρό και ιερό. Την βοηθά λέγοντας στον ιερέα ότι έχει κάποια ασθένεια, η οποία απαιτεί πλήρη αποχή από τις ερωτικές  συνευρέσεις. Ωστόσο, αυτό το ψέμα δεν θα διαρκέσει για  πολύ αφού ο σεξομανής  πάστορας αναγκάζει τη Χέλγκα να κάνουν έρωτα ξανά, με τη βία.

Ο γιατρός Γκλας πολύ θυμωμένος με τον πάστορα προτάσσει μία νέα ιατρική απειλή για τον πάστορα Γκρεγκόριους, αλλά ούτε και αυτό το κόλπο κρατάει πολύ.

Το διαζύγιο είναι αδύνατο και η κατάσταση γίνεται όλο και πιο αφόρητη. Ο Δόκτωρ Γκλας  παίρνει την απόφαση να σκοτώσει τον αηδιαστικό πάστορα. 

Η υποδοχή του βιβλίου
Το μυθιστόρημα «Doktor Glas», που σήμερα διδάσκεται στα σχολεία της Σουηδίας δημιούργησε κοινωνικό σκάνδαλο στην εποχή του ξεσηκώνοντας αντιδράσεις και διαφωνίες ενώ ο συγγραφέας του χαρακτηρίστηκε δημοσίως "διαταραγμένος σεξουαλικά" και "αμφιβόλου ηθικής".
Η κοινή γνώμη συσχέτισε τον συγγραφέα με το δημιούργημα του, τον Δόκτωρ Γκλας. Ξανά και ξανά, ο Σέντερμπεργκ έπρεπε να πείσει τους πάντες ότι ο ίδιος δεν μπορεί να δολοφονήσει.

Οι αναγνώστες ήταν συγκλονισμένοι με το ότι ο Δόκτωρ Γκλας δεν ένιωσε ενοχή μετά τη δολοφονία που διέπραξε. Οι κριτικοί αναρωτήθηκαν αν ο Σέντερμπεργκ εξομοιώνεται με τον πρωταγωνιστή του. Ο λογοκριτικός της εποχής Fredrik Böök γράφει: "Δεν υπάρχει η εντύπωση έντονης ταλαιπωρίας και ταραγμένης εντάσεως, που πρέπει να προηγείται μιας τέτοιας απίστευτης ενέργειας όπως η δολοφονία".
Ο κριτικός λογοτεχνίας Carl David af Wirsén έγραψε ότι δεν ήθελε μεν να προσδιορίσει τις απόψεις του Δόκτωρ Γκλας σχετικά με τη ζωή του Σέντερμπεργκ «αλλά δεν καταλαβαίνουμε πώς ένας συγγραφέας μπορεί να βρει την ευχαρίστηση να ασχοληθεί με το αντικείμενο αυτό».

Οι περισσότεροι επικριτές, καταδίκαζαν το περιεχόμενο, αλλά επαίνεσαν το ύφος. Ωστόσο, υπήρξαν μερικοί κριτικοί που επαίνεσαν πραγματικά τον Σέντερμπέργκ. Ένας από αυτούς ήταν ο Oscar Levertin. Αντιλαμβάνεται ότι ο γιατρός Γκλας θα συζητηθεί έντονα από διαφορετικές οπτικές γωνίες«αλλά μπορεί να έχει νόημακαι για το ενδιαφέρον του βιβλίου, την καλλιτεχνία, την ομορφιά πολλών επεισοδίων και την τελειότητα του στυλ».

Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ/ Hjalmar Söderberg
(Στοκχόλμη 1869 – Κοπεγχάγη 1941)
Ο συγγραφέας Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ αποτελεί μια πολύπλευρη και ιδιαίτερη προσωπικότητα των σουηδικών γραμμάτων. Έγραψε ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια και θεατρικές κριτικές, μυθιστορήματα και δράματα, έκανε μεταφράσεις στα σουηδικά αλλά και κριτικά σχόλια κοινωνικής υφής όπως και για διάφορα θρησκευτικά ιστορικά έργα. 
Αναφέρεται επίσης και ως ένας λαμπρός ζωγράφος της Στοκχόλμης.
Στα έργα του ανέδειξε την ψυχολογικού τύπου διεισδυτικότητα, τον τολμηρό σχολιασμό κοινωνικών θεμάτων υποστηρίζοντας ακόμα και ακραίες θέσεις, αλλά και την ειρωνεία που υποσκάπτει τον παρακμιακό και σκοτεινό κόσμο των διηγημάτων και μυθιστορημάτων του. 
Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περίπου 30 γλώσσες. Από το 2012, η δημοσίευσητουέργουτου Hjalmar Söderberg είναι δωρεάν, καθώς έχουν περάσει 70 χρόνια από το θάνατό του. Αυτό έχει οδηγήσει σε μεγάλο αριθμό νέων κυκλοφοριών τόσο στα σουηδικά όσο και σε μεταφράσεις σε κινέζικα, γερμανικά, ελληνικά, κ.α..
Ταινίες και ντοκιμαντέρ έχουν γυριστεί για τη ζωή και το έργο του, λογοτεχνικοί σύλλογοι έχουν δημιουργηθεί στο όνομά του, μετάλεια μνήμης τον απεικονίζουν και σφραγίδες τιμής, αγάλματα σε πλατείες αλλά και δρόμοι έχουν πάρει το όνομά του.

Στρατής Πανούριος
Σπούδασε σκηνοθεσία Θεάτρου στο Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας και σκηνοθεσία Κινηματογράφου στο New York College στην Αθήνα, συγγραφή στην Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων και Υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.
Έχει σκηνοθετήσει πάνω από 50 παραστάσεις και έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, το Εθνικό θέατρο της Κίνας, τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, με τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα Πάτρας, Κέρκυρας και Αγρινίου.Έχει σκηνοθετήσει παραστάσεις στην Αθήνα, την Λέσβο και στην Ιταλία. 
Τα θεατρικά του έργα έχουν παιχτεί σε Ελλάδα και Κύπρο. Τα πεδία έρευνάς του σχετίζονται με την εκπαίδευση νέων σκηνοθετών καθώς και τεχνικές και μεθόδους σκηνοθεσίας που αφορούν την Αρχαία Ελληνική Τραγωδία, στον Σαίξπηρ, τον Τσέχωφ,  το Γαλλικό και Σκανδιναβικό θέατρο καθώς και το σύγχρονο ξένο και ελληνικό έργο. Άλλα πεδία έρευνας περιλαμβάνουν τη διασκευή θεατρικών κειμένων, τη διασκευή λογοτεχνικών έργων σε θεατρικά έργα, τη διασκευή θεατρικών έργων σε κινηματογραφικό σενάριο, το θέατρο σε μη θεατρικούς χώρους, το θέατρο της επινόησης, το θέατρο στην εκπαίδευση και το θέατρο σε καταστήματα κράτησης και μουσειακούς χώρους. 
Έχει δημοσιεύσει επιστημονικά άρθρα στον διεθνή εκδοτικό οίκο Springer για το θέατρο στα Μουσεία και το θέατρο σε αρχαιολογικούς και μη θεατρικούς χώρους.
 (διαβάστε το πλήρες βιογραφικό του σκηνοθέτη στα συνημμένα)

Δόκτωρ Γκλας 
Ταυτότητα της παράστασης:
Μετάφραση: Αγγελική Νάτση 
Σκηνοθεσία – Διασκευή: Στρατής Πανούριος
Σκηνικά – Κοστούμια: Εύα Τρουπιώτη
Μουσική: Πηνελόπη Μπεκιάρη
Φωτισμοί: Χρήστος Γωγάκης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Νικόλαος – Αρίων Πανούριος
Φωτογραφίες: Μαριλένα Αναστασιάδου
Σχεδιασμός Αφίσας: Χρίστος Χαραλάμπους
Γραφιστικά: Αttack Graphik Arts
Trailer παράστασης: Φοίβος Ήμελλος
Εκτέλεση Παραγωγής: Μαίρη Κωνσταντάκη
Παίζουν: Παναγιώτης Μπουγιούρης – Αγγέλα Σιδηροπούλου

Δημόσιες Σχέσεις - Επικοινωνία: Γεωργία Μεσιήτη
georgia.music@gmail.com
Προστίθενται τρεις επιπλέον παραστάσεις
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ μέχρι 1η Δεκεμβρίου
ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Παρασκευή και Σάββατο, 20:30
Κυριακή, 18:30
Θέατρο ΔΕΝΤΡΟ
(Ενότητος 44β, Παλλουριώτισσα) 

Πληροφορίες – κρατήσεις : 97 906 990 

Προπώληση:
Tickethour.com.cy και στα Καταστήματα ACS Couriers
Artnaldas Concept Experience (οδός Αρνάλδας / πάροδος Λεωφ. Μακαρίου Γ’) τηλ.: 22-350355

Τιμές Εισιτηρίων: 
€18 προπώληση 
€20 στο ταμείο την ημέρα της παράστασης 
€15 μειωμένο (Άνεργοι, Φοιτητές, ΑΜΕΑ, Ηθοποιοί με την επίδειξη του αντίστοιχου αποδεικτικού εγγράφου) 
---------------------------------------------------------------------------
Το βιβλίο ΔΟΚΤΩΡ ΓΚΛΑΣ του Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ κυκλοφορεί σε μετάφραση της Αγγελικής Νάτση από τις Εκδόσεις PRINTA. 
---------------------------------------------------------------------------