«Ο Προφήτης» του Χαλίλ Γκιμπράν ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Κύπρο

Δημοσιεύτηκε στις 12 Οκτωβρίου 2021

«Δεν είστε φυλακισμένοι στα σώματα σας ούτε περιορισμένοι στα σπίτια ή τα χωράφια.
Αυτό που είστε κατοικεί πάνω από το βουνό και περιπλανιέται με τον άνεμο.
Ελεύθερο πνεύμα που περιτυλίγει τη γη και κινείται στον αιθέρα.
Εάν οι λέξεις αυτές είναι θολές, μη γυρέψετε να τις ξεκαθαρίσετε.
Θολή και συννεφασιασμένη είναι η αρχή όλων των πραγμάτων, αλλά όχι το τέλος τους»

«Ο Προφήτης» το διασημότερο έργο του σπουδαίου Λιβάνιου ποιητή, στοχαστή και ζωγράφου, Χαλίλ Γκιμπράν παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Κύπρο. Τη μεταφορά επί σκηνής του φιλοσοφικού αυτού έργου ανέλαβαν ο ηθοποιός Αντώνης Κατσαρής (σκηνοθετική επιμέλεια-ερμηνεία) και η χορογράφος-χορεύτρια Ελένη Aneesha Μιχαήλ (χορογραφία-χορός) επιδιώκωντας μέσα από το λόγο, το χορό, τη μουσική και το φως, η παράσταση να παραμείνει πιστή στην οραµατική διάσταση του έργου. Στην παράσταση συμμετέχει ο νεαρός τσελίστας Μιχάλης Βασιλειάδης ο οποίος συνέθεσε και τη μουσική.

Ο Χαλίλ Γκιμπράν είναι ο τρίτος μεγαλύτερος σε πωλήσεις ποιητής όλων των εποχών μετά τον Σέξπηρ και τον Λάο Τσε. Μέσα από το συγγραφικό του έργο επιχείρησε να γεφυρώσει τον πολιτισμό της Ανατολής με αυτόν της Δύσης. Ο «Προφήτης» που θεωρείται δικαίως το αριστούργημα του, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή και ευπώλητα ποιητικά βιβλία όλων των εποχών.

Ο Χαλίλ Γκιμπράν έγραψε πολλές φορές τον "Προφήτη" του μέχρι να εκδοθεί, τελικά, το 1923 στην Αμερική για να κάνει στη συνέχεια -χωρίς σταματημό- πολλές επανεκδόσεις. Γραμμένο αρχικά στην αγγλική γλώσσα και μεταφρασμένο σε άλλες σαράντα το βιβλίο έχει εικονογραφηθεί από τον ίδιο τον ποιητή με μυστικιστικά σχέδια που αποκωδικοποιούν την ανθρώπινη ψυχή και το πνεύμα. Πρόκειται για μια σύνθεση 23 ποιητικών στοχασμών με επιρροές από τον χριστιανισµό, τον σουφισµό, τον ινδουισµό και τη θεοσοφία. Η ανθρώπινη επικοινωνία και συνύπαρξη αποτελεί το κύριο αντικείµενο του ποιητικού στοχασµού αναδεικνύοντας την έννοια της καθολικής αγάπης. 

Ο ίδιος ο ποιητής πίστευε πως ο «Προφήτης» ήταν το σηµαντικότερο του έργο:«Πιστεύω πως, από τότε που συνέλαβα τον Προφήτη στο όρος Λίβανος, δεν µπορώ να υπάρξω χωρίς αυτόν. Φαίνεται πως έγινε ένα τµήµα του εαυτού µου. Φύλαξα το χειρόγραφο για τέσσερα χρόνια προτού το παραδώσω στον εκδότη µου, επειδή ήθελα να είµαι βέβαιος, απόλυτα βέβαιος, πως κάθε του λέξη είναι ό,τι καλύτερο έχω να προσφέρω».

Το έργο
Αφού έζησε 12 χρόνια στη μακρινή πόλη της Ορφαλεζίας ο προφήτης Αλ Μουσταφά σύντομα θα επιβιβαστεί σε ένα πλοίο το οποίο θα τον ταξιδέψει πίσω στην πατρίδα του. Στο δρόμο του προς το πλοίο θα συναπαντηθεί με τους κατοίκους της πόλης με τους οποίους ξεκινάει μια σειρά από συζητήσεις μέσα στις οποίες φιλοσοφούνται διάφορα θέματα γύρω από τη ζωή και την ανθρώπινη φύση. Ο Προφήτης δίνει απαντήσεις σε θέματα θεμελιώδη όπως η αγάπη, τα παιδιά, το φαγητό και το ποτό, το μοίρασμα με άλλους ανθρώπους, η προσευχή, η ευχαρίστηση, ο θάνατος.

Επίδραση του έργου του Γκιμπράν
Ζώντας στην Αμερική, ο Χαλίλ Γκιμπράν προσπάθησε να επανασυνδέσει τον δυτικό άνθρωπο με τη σοφία που είναι κρυμένη μέσα του. Τον αποκάλεσαν μυστικιστή, φιλόσοφο, αιρετικό, θρησκευόμενο, πράο, επαναστάτη, αιώνιο. Άλλοι καίνε τα βιβλία του ως "επικίνδυνα, επαναστατικά και δηλητηριώδη για τους νέους" και άλλοι τα υμνούν θεωρώντας πως "ο Γκιμπράν αντανακλά το θείο μέσα στα λόγια του". 

Η ενασχόλησή του με τα μεγάλα θέματα του έρωτα, της αγάπης και του θανάτου, ο ρομαντισμός κι ο βαθύς μυστικισμός που διακρίνει τη σκέψη του επέδρασαν καθοριστικά στη δημιουργία και τη διάδοση των New Age κινημάτων. Αποτέλεσε αντικείμενο θαυμασμού και πηγή έμπνευσης για σημαντικούς διανοούμενους αλλά και για δημοφιλείς καλλιτέχνες όπως οι Τζώνυ Κας, Έλβις Πρίσλεϋ, Τζον Λένον, κ.α.. Το τραγούδι “Julia” των Beatles, γραμμένο για τη μητέρα του Τζον Λένον, ενέχει παραλλαγές των στίχων του Γκιμπράν.  Πιο πρόσφατα, συναντάμε στίχους από τον «Προφήτη» στο τραγούδι «On Children» του Damien Rice.

Διασκευασμένος για τη θεατρική σκηνή «Ο Προφήτης» ανέβηκε για πρώτη φορά το 1974 από τον σπουδαίο Ιρλανδό ηθοποιό και μουσικό Ρίτσαρντ Χάρις υπό τον τίτλο: Ο Προφήτης του Χαλίλ Γκιμπράν: Μια μουσική ερμηνεία.
Το 2014 «Ο Προφήτης» έγινε ταινία κινουμένων σχεδίων στην Αμερική με τις φωνές των Λίαμ Νήσον, Σάλμα Χάγιεκ, Τζον Κραζίνσκι, Άλφερντ Μολίνα, κ.α. κατόπιν άδειας από την Εθνική Επιτροπή Γκιμπράν (οργανισμός που διαχειρίζεται τα έργα του ποιητή και το Μουσείο Γκιμπράν). Η ταινία, που είναι παραγωγή της ηθοποιού Σάλμα Χάγιεκ έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ του Τορόντο και για τη δημιουργία της συμμετείχαν 9 σκηνοθέτες.

Χαλίλ Γκιμπράν 
(Μπσαρί, 6 Ιανουαρίου 1883 - Νέα Υόρκη, 10 Απριλίου 1931)

O Khalil Gibran γεννήθηκε στο Bsharri του Λιβάνου από φτωχή οικογένεια μαρωνιτών χριστιανών. Η μητέρα του ήτανε πολύ καλλιεργημένη με ιδιαίτερη κλίση στη μουσική. Ο Λίβανος, οθωμανική επαρχία κείνη την εποχή και τμήμα της μείζονος Συρίας (Συρία, Λίβανος και Παλαιστίνη) ήταν υποταγμένος στην οθωμανική κυριαρχία. Ο μακρύς αγώνας των ανθρώπων του Λιβάνου για ανεξαρτησία επηρέασε ιδιαίτερα τον νεαρό Γκιμπράν, που έγινε αργότερα ενεργό μέλος του κινήματος για ανεξαρτησία. Όταν ήταν μόλις 12 χρονών, το 1895, οι οθωμανικές αρχές φυλάκισαν τον πατέρα του και δήμευσαν την περιουσίας τους, γι’ αυτό η οικογένειά του αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στις Ηνωμένες Πολιτείες και συγκεκριμένα στη Βοστώνη όπου υπήρχε μεγάλη κοινότητα λιβανέζων. 

Ο Γκιμπράν ήταν το μόνο μέλος της οικογένειας, που ακολούθησε το δρόμο της εκπαίδευσης. Οι αδελφές του δεν επιτρεπόταν να πάνε σχολείο, αποθαρρυμένες αφενός από τη παράδοση της Μέσης Ανατολής, αλλά και τις οικονομικές δυσκολίες της οικογένειας. Ίσως αυτός ήταν ο λόγος που ο Γκιμπράν μετέπειτα έγινε υπέρμαχος της υπόθεσης για χειραφέτηση και μόρφωση των γυναικών, περιβαλλόμενος πάντα από ανεξάρτητες, μορφωμένες γυναίκες με ισχυρή θέληση. 

Λόγω των οικονομικών δυσκολιών των παιδικών του χρόνων ο Χαλίλ Γκιμπράν δεν πήγε καθόλου σχολείο. Είχε διδαχθεί τα αραβικά στο σπίτι. Στην Αμερική γράφτηκε στο αγγλόφωνο γυμνάσιο της περιοχής. Λίγα χρόνια μετά επέστρεψε στη Βηρυτό (1898) μετά από προτροπή της οικογένειας του για να επανασυνδεθεί με τις πολιτισμικές του ρίζες, όπου γράφτηκε στο κολέγιο και παρέμεινε για τέσσερα χρόνια. 
Το 1902, αφού τελείωσε το κολεγιακό πρόγραμμα μαθαίνοντας πολύ καλά Αραβικά και Γαλλικά, με κατεύθυνση στη λογοτεχνία κι ειδικότερα στη ποίηση επέστρεψε στην Αμερική. Γεμάτη θανάτους αυτή η χρονιά, του στέρησε την αδελφή του, τη μητέρα του και τον αδελφό του. Στο μεταξύ η Ζοζεφίν Πίμποντι (Josephine Peabody), η πρώτη γυναίκα που ερωτεύθηκε βαθιά, απέρριψε τη πρόταση γάμου που της έκανε. Όμως η φροντίδα της κι η προσοχή της ήταν η μεγάλη έμπνευση πίσω από τον «Προφήτη» που ο τίτλος του βασίστηκε σ' ένα 11στιχο ποίημα της Ζοζεφίν, που έγραψε το Δεκέμβρη του 1902, για τη ζωή του Γκιμπράν στο Μπσαρί, όπως εκείνη οραματίστηκε. Αργότερα, της αφιέρωσε την έκδοση του έργου του.

Τα πρώτα του κείμενα είναι γραμμένα στα αραβικά όμως μετά το 1918 τα περισσότερα έργα του είναι γραμμένα απευθείας στα αγγλικά.

Η περιέργειά του Γκιμπράν τον οδήγησε στην εξερεύνηση της πολιτισμικής όψης της Βοστώνης, του θεάτρου, της όπερας και των γκαλερί. Μετατρέποντας τις πολιτισμικές σκηνές που αντλούσε γύρω του σε σκίτσα, προσείλκυσε τη προσοχή των δασκάλων του. Ο αβάν-γκαρντ φωτογράφος, καλλιτέχνης και εκδότης Fred Holland Day εντόπισε την ικανότητά του στη ζωγραφική και τον ενθάρρυνε στις προσπάθειές του. Έτσι στις 3 Μαϊου 1904 οργανώσε την πρώτη του έκθεση ζωγραφικής στη Βοστώνη κατά τη διάρκεια της οποίας γνώρισε την -οκτώ χρόνια μεγαλύτερή του- Mary Elizabeth Haskell, με την οποία συνδέθηκε με βαθιά φιλία μέχρι το τέλος της ζωής του. 

Το 1908 πήγε στο Παρίσι για να μαθητεύσει για δύο χρόνια κοντά στον σπουδαίο γλύπτη Αύγουστο Ροντέν. Εκεί γνωρίστηκε και παρέμεινε πιστός φίλος με τον επίσης γλύπτη Youssef Howayek. 

 Το 1911 άφησε για λίγο τη συγγραφή για τη ζωγραφική. Δημιούργησε μια σειρά πορτραίτων γνωστών μορφών της εποχής του, τις οποίες συνάντησε αποκλειστικά για να τις σκιτσάρει. Πρώτο πορτραίτο της σειράς αυτής ήταν του αγγλόφωνου ποιητή Ουίλλιαμ Μπάτλερ Γητς. Ανάμεσα σε άλλων έκανε σκίτσα του άλλοτε δασκάλου του Αυγ. Ροντέν, της Σάρα Μπερνάρ, του Καρλ Γιούνγκ, κ.α..

Ο Γκιμπράν έλαβε μέρος στην κίνηση των "μεταναστών ποιητών" -Al-Mahjar- της Νέας Υόρκης, μαζί με σημαντικούς αμερικανολιβανέζους συγγραφείς όπως οι Ameen Rihani (ο "πατέρας" της λιβανέζικης αμερικανικής λογοτεχνίας), Mikhail Naimy και Elia Abu Madi. 

Πέθανε σε ηλικία 48 ετών τον Απρίλιο του 1931 στη Νέα Υόρκη από φυματίωση και κίρρωση του ήπατος και θάφτηκε στην πατρίδα του, τον επόμενο χρόνο, από τη Mary Elizabeth Haskell, σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία. 
Το θάνατό του θρήνησαν χιλιάδες άνθρωποι στις Η.Π.Α., την Ευρώπη και κυρίως στον αραβόφωνο κόσμο, που έχασε έναν από τους ουσιαστικότερους υπερμάχους του.

*****

«Ο Προφήτης» θα παρουσιαστεί  στην Αίθουσα «Μελίνα Μερκούρη» για πέντε παραστάσεις, από την Παρασκευή 29 Οκτωβρίου έως και τη Δευτέρα 1η Νοεμβρίου (το Σάββατο 30/10  διπλή παράσταση).

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ του Χαλίλ Γκιμπράν
Παράσταση βασισμένη στο ποίημα «Ο Προφήτης» 

Ταυτότητα παράστασης
Σκηνοθετική Επιμέλεια: Αντώνης Κατσαρής 
Χορογραφία: Ελένη Aneesha Μιχαήλ 
Μουσική: Μιχάλης Βασιλειάδης
Σχεδιασμός φωτισμού: Σεσίλια Τσελεπίδη 
Κατασκευή κοστουμιών: Σουζάνα Ιωάννου
Σχεδιασμός αφίσας (γραφικά): Κώστας Βασιλειάδης
Κινηματογράφηση (σποτ-υλικό προβολής): Φώτος Κυπριανού (WeFilm)
Φωτογραφίες: Γεωργία Μεσιήτη
Παραγωγή: Χοροθεατρική Ομάδα «Κύκλοι» 
Δημόσιες Σχέσεις – Επικοινωνία: Γεωργία Μεσιήτη
email contact: georgia.music@gmail.com

Επί σκηνής:
Αντώνης Κατσαρής: Ερμηνεία 
Ελένη Aneesha Μιχαήλ: Χορός 
Μιχάλης Βασιλειάδης: Τσέλο

Π α ρ α σ τ ά σ ε ι ς:
Θέατρο «Μελίνα Μερκούρη» | Παλιά Λευκωσία (παρά της Πύλης Αμμοχώστου)

ΠΡΕΜΙΕΡΑ 
-Παρασκευή, 29 Οκτωβρίου 2021 
20:30

-Σάββατο, 30 Οκτωβρίου 2021 (δύο παραστάσεις) 
στις 18:30 & 20:30

-Κυριακή, 31 Οκτωβρίου 2021
18:30

-Δευτέρα, 1 Νοεμβρίου 2021 
20:30

•    Διάρκεια παράστασης: 70’ λεπτά

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ
Γενική τιμή εισιτηρίου: 10€
Πληροφορίες: 96 306617
Facebook Page: Ο Προφήτης του Χαλίλ Γκιμπράν - Παράσταση
Η παράσταση πραγματοποιείται με την ευγενική χορηγία των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας και τη στήριξη του Δήμου Λευκωσίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Αναφορικά με τα υγειονομικά μέτρα που αφορούν στον Covid 19 ενημερώνουμε το κοινό ότι ισχύουν τα εξής:
• Η είσοδος σε όλες τις παραστάσεις επιτρέπεται:
-Σε όσους διαθέτουν πιστοποιητικό εμβολιασμού για την ασθένεια του COVID-19 τουλάχιστον με τη μία δόση και νοουμένου ότι έχει παρέλθει διάστημα τριών εβδομάδων μετά την ημερομηνία εμβολιασμού.
-Πιστοποιητικό ανάρρωσης από την ασθένεια του COVID-19 –με ισχύ έξι μηνών από την ημερομηνία δειγματοληψίας της αρχικής τους θετικής διάγνωσης.
-Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU Digital Covid Certificate) – μόνο στις περιπτώσεις που το πιστοποιητικό αφορά σε εμβολιασμό για την ασθένεια του COVID-19 ή ανάρρωσης από την ασθένεια του COVID-19.
-Σε όσους διαθέτουν αρνητικό PCR ή rapid test 72 ωρών.
Παρακαλούμε τους θεατές όπως προσκομίζουν τα πιο πάνω πιστοποιητικά μαζί με την πολιτική τους ταυτότητα κατά την είσοδό τους στην Αίθουσα.