Η άλλη Χαλκιδική, που ελάχιστοι γνωρίζουν

Δημοσιεύτηκε στις 22 Ιουλίου 2022

Σβήνω και γράφω συνεχώς. Αναρωτιέμαι από πού να αρχίσω. Πώς να μεταφέρω στο χαρτί όλα όσα είδα και βίωσα, μα κυρίως πώς να περιγράψω όλα όσα γεύτηκα και έζησα όλες αυτές τις μέρες. Όταν δέχτηκα την πρόσκληση από τον ΕΟΤ για ένα γαστρονομικό ταξίδι στην Χαλκιδική, στο πλαίσιο της διοργάνωσης KOYZINA, τίποτα δεν προμήνυε αυτό που θα ακολουθούσε. Μέχρι εκείνη τη στιγμή τη Χαλκιδική την ήξερα αλλιώς. Κι όμως, είναι απίστευτο το πώς ένας τόπος μπορεί να έχει τόσα πολλά πρόσωπα.

Στις ρίζες της παράδοσης
Πρώτη στάση το χωριό Στανός. Καθ’ όλη τη διαδρομή από το αεροδρόμιο η Μαρία (σ.σ. Πάππα) μας εξηγούσε το περιεχόμενο και τον σκοπό του «ΚΟΥΖΙΝΑ 2022» που πλέον, 12 χρόνια μετά την πρώτη εκείνη απόπειρα, έχει εξελιχθεί σε έναν θεσμό που χαίρει πανευρωπαϊκής αναγνώρισης. Κάθε τόσο την διακόπτουμε για να μάθουμε για τα φυτά και τα βότανα της περιοχής. Η Φλωρεντία, με εξειδίκευση στο αντικείμενο – κυρίως λόγω προσωπικού ενδιαφέροντος- θέλει να γνωρίσει και να μυριστεί τα πάντα.

Η διαδρομή μαγική, ειδικά την ώρα που ο ήλιος άρχισε να κατεβάζει ρολά. Στον Στανό μάς περίμεναν «μετά βαΐων και κλάδων». Οι προετοιμασίες για το τοπικό πανηγύρι είχαν αρχίσει από καιρό, και η αναμονή ήταν μεγάλη. Το πρώτο πανηγύρι μετά την πλήρη άρση των μέτρων κατά της πανδημίας του Covid-19. Στα μπαλκόνια των σπιτιών οι νοικοκυρές είχαν κρεμάσει τα γιορτινά χαλιά τους, έθιμο που κληρονόμησαν από τις γιαγιάδες και τις προγιαγιάδες τους, για τις γιορτές και τις χαρές. «Ο Στανός κάποτε ήταν φημισμένος για τις υφάντρες και τους χτίστες που έβγαζε», σημειώνει με περηφάνια μία από τις γυναίκες του συλλόγου την ώρα που μας κερνούσε σπιτικό λικέρ κεράσι.

Τα όργανα είχαν ήδη ξεκινήσει και μαζί με τη χορευτική πομπή κατευθυνθήκαμε στην πλατεία για την έναρξη του γλεντιού. Όλο το χωριό ήταν εκεί. Ρετσίνα, παραδοσιακά τοπικά λουκάνικα ζυμωμένα με χοιρινό κρέας, λίπος, εσπεριδοειδή, κρεμμύδια και αρωματικά – μάλιστα ο Στανός αφιερώνει ειδική μέρα στο λουκάνικο κάθε 18 Ιανουαρίου, στη γιορτή του Άη Θανάση το «Λουκανικά» – σουβλάκια και ο ξακουστός τραχανάς σε όλες του τις εκδόσεις: ζεστή σούπα, γλυκό, τραχανόπιτα, ξηρός. Ένα μοναδικό γευστικό ταξίδι στην αρχαιοελληνική κουζίνα που ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς.

Η «ωραία της Χαλκιδικής»
Έτσι αποκαλούν οι ντόπιοι την ιστορική Αρναία, η οποία πέραν της μοναδικής ομορφιάς της, έχει μακρά ιστορία και παράδοση, καθώς συναντάται από την αρχαιότητα. Στο «Χοροστάσι» μάς υποδέχτηκε ο Βασίλης. Ένας υπέροχος παραδοσιακός ξενώνας στο κέντρο του χωριού, το οποίο για πολλούς αποτελεί οινικό και γαστρονομικό σταθμό της ευρύτερης περιοχής. Το πρωινό απλό, μα όχι απλοϊκό καθώς περιελάμβανε όλα τα καλούδια που παράγει η περιοχή: μέλι, τυριά, ζυμωτό ψωμί και μαρμελάδες.

Η Μαρία μάς περίμενε για τη βόλτα μας στα πετρόκτιστα σοκάκια του χωριού. Τα δύο μουσεία περιμετρικά της κεντρικής πλατείας περικλείουν όλη την ιστορία και τη λαογραφία του τόπου. Αιώνες παράδοσης που οδήγησαν στο σήμερα, κρατώντας ζωντανή την αγάπη για τον τόπο και τη φύση του. Στον δρόμο μάς χαιρετάνε και μάς κερνάνε από κάτι -ιδιαίτερη μνεία στα τουλουμπάκια από το ζαχαροπλαστείο του Κοσμά, στα παραδοσιακά λουκάνικα του Καραγιάννη, με πορτοκάλι και μπαχάρια και φυσικά στη μουντοβίνα του Γεωργάκα (απόσταγμα από μέλι). Ξέρω ότι θα ακουστεί γραφικό, μα η σύνδεση που ένιωθαν όταν μάθαιναν πως ερχόμασταν από την Κύπρο ήταν κάτι το συγκινητικό.

Λίγο πιο έξω από το χωριό, στο κτήμα Claudia Papayianni δοκιμάσαμε ένα εξαιρετικό Sauvignon Blanc και μια αρωματική μαλαγουζιά, την Alexandra. Δυστυχώς στην Κύπρο λόγω περιορισμένης παραγωγής δεν μπορείτε να βρείτε εύκολα τα κρασιά του οινοποιείου, ωστόσο είναι μια καλή αφορμή επισκεφθείτε την Αρναία και να τα δοκιμάσετε στην πηγή παραγωγή τους.

Στο Πράσινο Χωριό του Γιώργου
Η Μαρία τον φωνάζει μοντέλο και αυτός κοκκινίζει, παρότι έχει πολλά για τα οποία πρέπει να υπερηφανεύεται. Όπως τον ξενώνα που έχει δημιουργήσει σε ένα απίστευτο σημείο, με εκπληκτική θέα και δημιουργική κουζίνα με τοπικά προϊόντα. Τα πιάτα του μενού, αυθεντικές συνταγές του παππού τού Γιώργου, ο οποίος ήταν αρχιμάγειρας στα αθωνικά μοναστήρια. Το κλείσιμο του μενού ωστόσο, ήταν το καλύτερο επιστέγασμα: παραδοσιακοί λουκουμάδες με μέλι και καρύδια.

Με φέτα, κατσικίσιο και μέλι
Αυτά τα τρία προϊόντα ήταν οι πρωταγωνιστές του μενού που δοκιμάσαμε το βράδυ στο γραφικό μεζεδοπωλείο της πλατείας Γερογιανναίων Αρναίας «Η ΛΑΝΑΡΑ». Ο Άγγελος με τη γυναίκα του από πολύ νωρίς είχαν αρχίσει τις προετοιμασίες. Στην κουζίνα η Σοφία (σ.σ. Γεωργακάκη) τιμώμενη σεφ της βραδιάς και καθηγήτρια στα ΔΕΛΤΑ 360, μαζί με την ομάδα της φούρνιζαν και ζύμωναν πυρετωδώς. Ένα μενού 5 πιάτων που άνετα μπορούσε να σταθεί σε αστεράτο εστιατόριο του εξωτερικού. Πιάτα βασισμένα σε τοπικά προϊόντα, απλά μα ταυτόχρονα σύνθετα, που αναδείκνυαν όλη τη γαστρονομική ευελιξία και ποικιλία της περιοχής.

Αναβιώνοντας την αρχαιοελληνική κρασοκατάνυξη
Ο ήλιος είχε ήδη αρχίσει να δύει, έπειτα από μία πολύ πλούσια σε εμπειρίες και γεύσεις ημέρα. Ποιος μπορεί να ξεχάσει αυτό το μοναδικό burger μανιταριών με παραδοσιακούς ντολμάδες και φρέσκες τηγανιτές πατάτες που δοκιμάσαμε στον Πολυχώρο Αριστοτέλη στην κεντρική πλατεία της Αρναία; Εδώ να σημειώσω πως η γυναίκα του ιδιοκτήτη δημιουργεί εκπληκτικά χειροποίητα κοσμήματα και αξεσουάρ τα οποία μπορεί να βρει κάποιος να εκτίθενται στον εσωτερικό χώρο του μαγαζιού.

Ο κ. Δημήτρης, ο οδηγός μας, κατευθυνόταν προς το νεοσύστατο Κτήμα Ταραζά στη Μεγάλη Παναγιά. Ο Γιώργος και ο Διαμαντής μάς περίμεναν στην είσοδο με ένα ποτήρι ροζέ, από τα δικά τους, για να δοκιμάσουμε. Την ξενάγηση ανέβαλε ο Γιώργος, αφού ο Διαμαντής επέβλεπε τα κρέατα και τα λουκάνικα που έψηναν ήδη.

Εκεί, απέναντι από την κορυφή του Άθωνα μοιραστήκαμε με τους συνδαιτημόνες μία υπέροχη βραδιά με καλό κρασί, γευστικά κρέατα και ουσιαστικές κουβέντες που κράτησαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Λίγο πριν φύγουμε υποσχέθηκα στον Γιώργο και στον Διαμαντή πως στο επόμενο ταξίδι μου στην περιοχή θα κλείσω δείπνο στον αμπελώνα τους, με την προϋπόθεση να έχουν αρκετό κρασί!

Βαδίζοντας στα βήματα του Αριστοτέλη
«Εκεί που γεννήθηκε και μεγαλούργησε ο Αριστοτέλης, εκεί θα βρεθούμε σε λίγο», μάς είχε πει σε ανύποπτο χρόνο η Μαρία, καθώς κατευθυνόμασταν στα Στάγειρα, τη γενέτειρα του Αριστοτέλη. Ένα χωριό χωμένο στο πράσινο, με το Άλσος του Αριστοτέλη να αποτελεί σημείο αναφοράς για τους απανταχού περιπατητές και επισκέπτες. Λίγα μέτρα πιο κάτω, το μοναδικό θεματικό πάρκο της Χαλκιδικής, αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στις επινοήσεις και τις ανακαλύψεις του μεγάλου φιλοσόφου. Σε μία γωνιά, κάτω από τον ίσκιο του δέντρου, μάς περίμενε η Γιώτα, μαζί με άλλες γυναίκες από τον Σύλλογο Γυναικών Στρατονίκης- Σταγείρων, για να μας φιλέψουν τοπικές συνταγές. Αρωματικοί κεφτέδες με ντόπιο κρέας, σπιτικό τζατζίκι και φρεσκοκομμένη σαλάτα αποτέλεσαν το ιδανικό γεύμα για το πικ νικ που είχε στηθεί μέσα στη φύση.

Σ’ ένα μέρος μαγικό, απ’ αλλού φερμένο
Δεν συνηθίζω να γίνομαι ποιητικός, μα στην περίπτωση του Domain Agrovision, στους λόφους της Ακάνθου με θέα την Αμμουλιανή, τη διώρυγα του Ξέρξη και του Άθωνα, μόνο η ποίηση μπορεί να περιγράψει το μαγευτικό τοπίο και τα πιάτα που έκλεισαν με τον πιο αξιομνημόνευτο τρόπο αυτό το ταξίδι.

Ο Άγγελος μάς περίμενε δίπλα στον θρόνο του Ξέρξη, εκεί που αρχικά ήταν προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί το δείπνο, σε ένα μοναδικό σημείο με απερίγραπτη θέα, μόνο που ο καιρός δεν μας έκανε τη χάρη και το δείπνο μεταφέρθηκε εντός του οινοποιείου. Οι σεφ Τάσος Παρασκευαΐδης του Mount Athos Resort και Στέφανος Ιωαννίδης του Alexandros Palace Hotel & Suites, είχαν ήδη ετοιμάσει το μενού που θα συνόδευε τα φημισμένα κρασιά του οινοποιείου, τα οποία κατά 95% εξάγονται στη Γαλλία.

Το λουκούλλειο δείπνο που απλωνόταν μπροστά μας ήταν εμπνευσμένο και αφιερωμένο στην αρχαιοελληνική κουζίνα, όπως «πρόσταζε» και η θεματική ενότητα της εβδομάδας και περελάμβανε οσπριάδες, κοτόπουλο, ρεβίθια, κατσικίσιο τυρί, σάλτσες οίνου, συκωτάκια, μανιτάρια, χόρτα βραστά, ψημένους ξηρούς καρπούς, ελιές, παξιμάδια βουτηγμένα στο κρασί, παντσέτες με μέλι, μαγειρεμένα ξινόμηλα, κατσικάκι σούβλας, πλιγούρια και πολλά άλλα!

Καθώς τα μαχαιροπίρουνα και τα πιάτα δεν σταματούσαν να πηγαινοέρχονται, εμείς δοκιμάζαμε τους εκλεκτούς τοπικούς οίνους του κτήματος, με τον Άγγελο να πειράζει συνεχώς τον Γιάννη (τον βοηθό του) για τον τρόπο που παρουσιάζει και σερβίρει το κάθε κρασί.

Η βροχή είχε κοπάσει κάπως, κι εμείς έπρεπε να ξεκινήσουμε για το ξενοδοχείο. Στο αεροδρόμιο, την επόμενη ημέρα προσπαθούσα να ανακαλέσω στη μνήμη κάτι που με εντυπωσίασε περισσότερο, κάτι που θα μου μείνει και θα το επαναφέρω πάντα στη μνήμη μου κάθε φορά που θα θυμάμαι το ταξίδι μας στην Ανατολική Χαλκιδική. Οι άνθρωποι και η ζεστασιά τους. Αυτό κρατώ απ’ όλη αυτή την εμπειρία, τις ανοιχτές αγκαλιές και τα ζεστά χαμόγελα που μας έκαναν να νιώθουμε πως είμαστε δικοί τους άνθρωποι.

INFO
Η πολύ επιτυχημένη διοργάνωση KOUZIN διοργανώνεται εδώ και 12 χρόνια σε συνεργασία με τοπικές επιχειρήσεις τουρισμού, chef, γυναικείους συλλόγους και περισσότερους από 1000 εθελοντές από όλο το γεωγραφικό εύρος του Δήμου Αριστοτέλη, σε μία προσπάθεια να προωθήσουν τουριστικά την περιοχή, αναδεικνύοντας την ιδιαίτερη γαστρονομία τους. Η διοργάνωση διαρκεί έναν μήνα και χωρίζεται σε διάφορες θεματικές ενότητες.

Ανδρέας Κάτσιης