Δημοσιεύτηκε στις 17 Οκτωβρίου 2025
Γράφει ο Μιχάλης Χριστοδούλου
Χθες το βράδυ, στο Σατιρικό Θέατρο, ζήσαμε κάτι που ξεπερνούσε τα όρια μιας θεατρικής παράστασης. Ζήσαμε μια στιγμή πολιτισμού. Μια στιγμή που θα γραφτεί με συγκίνηση στη συλλογική μνήμη όσων αγαπούν το θέατρο στην Κύπρο. Η Δέσποινα Μπεμπεδέλη, η σπουδαιότερη ίσως θεατρική φυσιογνωμία της χώρας, στάθηκε στο σανίδι με την ίδια καθαρότητα και δύναμη που τη χαρακτήριζε εδώ και 65 χρόνια. Και μας ανακοίνωσε πως αυτή θα είναι η τελευταία της παράσταση.
Το έργο Μια Ιλιάδα των Lisa Peterson και Denis O’Hare (μετάφραση και σκηνοθεσία Ανδρέας Αραούζος) είναι μια σύγχρονη, σπαρακτική αντιπολεμική ανάγνωση του Ομηρικού έπους. Ο αφηγητής — ένας ποιητής που επιστρέφει αιώνες μετά — κουβαλά στην πλάτη του όλες τις φωνές των πολέμων της ανθρωπότητας. Οι λέξεις του δεν μιλούν μόνο για τον Τρωικό Πόλεμο, μιλούν για όλους τους πολέμους-παλιούς, σύγχρονους και μελλοντικούς. Για τη φρίκη που επαναλαμβάνεται, για την ύβρη που επιμένει, για τον άνθρωπο που ξεχνά.
Μέσα σε αυτή τη δραματουργία, η Δέσποινα Μπεμπεδέλη δεν ερμηνεύει απλώς τον ρόλο, τον κατοικεί. Από την πρώτη της φράση, το κοινό παρασύρεται σε ένα ταξίδι βαθιά συναισθηματικό, σχεδόν τελετουργικό. Κάθε λέξη της έχει βάρος, κάθε παύση είναι μια μικρή έκρηξη νοήματος. Η φωνή της καθαρή, ζεστή, επιβλητική ξεπερνά το κείμενο και γίνεται ζωντανή μνήμη. Μνήμη ανθρώπων που πόνεσαν, πολέμησαν, αγάπησαν, έχασαν. Μνήμη δική της, αλλά και όλων μας.
Η λιτότητα της σκηνοθεσίας του Ανδρέα Αραούζου — χωρίς περιττά σκηνικά, με ελάχιστα οπτικά στοιχεία, διακριτικό φωτισμό και χώρο για σιωπή — δεν είναι τυχαία επιλογή. Είναι μια πράξη εμπιστοσύνης στην ηθοποιό και στον λόγο. Ο σκηνοθέτης αφήνει την ερμηνεία να αναπνεύσει. Να σταθεί μόνη της, γυμνή από εντυπωσιασμούς, απέναντι στο κοινό. Και αυτή η επιλογή λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός: όλη η ένταση, όλη η δύναμη, συγκεντρώνεται στην παρουσία της Μπεμπεδέλη.
Η σιωπή της στη σκηνή είναι κραυγή. Το βλέμμα της αφηγείται όσα οι λέξεις δεν χρειάζεται να πουν. Το σώμα της κουβαλά μια ζωή μέσα στο θέατρο· η φωνή της — σαν βαθύ ποτάμι — παρασύρει τον θεατή μέσα σε μια ιστορία που μοιάζει αρχαία και ταυτόχρονα επίκαιρη. Γιατί η Ιλιάδα δεν ανήκει στο παρελθόν· είναι ο καθρέφτης του παρόντος μας.
Το κοινό παρακολούθησε σχεδόν ακίνητο, σιωπηλό. Και όταν έπεσαν οι τίτλοι τέλους, το χειροκρότημα δεν ήταν απλώς για μια σπουδαία παράσταση. Ήταν φόρος τιμής σε μια γυναίκα που αφιέρωσε τη ζωή της στην Τέχνη. Σε μια φωνή που χάραξε τη θεατρική μας ιστορία. Σε έναν άνθρωπο που απέδειξε ότι το μεγαλείο δεν χρειάζεται φαντασμαγορία· χρειάζεται αλήθεια.
Η Μια Ιλιάδα δεν είναι απλώς μια παράσταση. Είναι μια βαθιά ανθρώπινη εμπειρία, ένα μνημείο λόγου και μνήμης, μια αντιπολεμική κραυγή βγαλμένη μέσα από την ψυχή μιας σπουδαίας καλλιτέχνιδας. Και το γεγονός ότι αυτή η παράσταση σηματοδοτεί το κύκνειο άσμα της Δέσποινας Μπεμπεδέλη προσθέτει ένα σπάνιο, συγκλονιστικό βάθος σε ό,τι βιώσαμε.
Χθες το βράδυ, η σκηνή του Σατιρικού δεν φιλοξένησε απλώς μια μεγάλη ερμηνεία. Φιλοξένησε μια στιγμή ιστορίας. Και όσοι τη ζήσαμε, θα τη θυμόμαστε για πάντα.
Σχετικά
Σ’ εσάς που με ακούτε της Λούλας Αναγνωστάκη, στον ΘΟΚ τον Ιανουάριο
Η Νέα Σκηνή «Νίκος Χαραλάμπους» ανεβάζει το έργο σε σκηνοθεσία Θανάση Γεωργίου
Βραβείο «Κάρολος Κουν» στον Κύπριο ηθοποιό Χάρη Χαραλάμπους-Καζέπη: Βραβείο Θεάτρου στην Δ. Μπεμπεδέλη -Αναλυτικά οι νικητές
Ενας περιπλανώμενος αφηγητής, χαμένος μέσα στη δίνη της σύγχρονης πόλης που αναζητά τη δική του αλήθεια. Ο Χάρης Χαραλάμπους-Καζέπης, με τον Οιδίποδα, είναι ο νικητής των βραβείων Κουν
10 θεατρικές παραστάσεις για τον Δεκέμβριο
Από κλασικά αριστουργήματα έως σύγχρονες δημιουργίες, ο Δεκέμβριος προσφέρει ένα πολυφωνικό, απαιτητικό και εξαιρετικά ενδιαφέρον θεατρικό τοπίο για όλους τους φίλους του θεάτρου.
Κριτική: Η σκηνική αναγέννηση του «Εγκλήματος στο Όριεντ Εξπρές» από τον ΘΟΚ
Μια βαθιά θεατρική προσέγγιση που μετατρέπει το κλασικό αστυνομικό αφήγημα σε ολοκληρωμένο σκηνικό γεγονός
38ο Παγκύπριο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου: Βραβευμένες παραστάσεις ανεβαίνουν στη Νέα Σκηνή «Νίκος Χαραλάμπους»
Πρόκειται για τα έργα που κέρδισα το πρώτο, δεύτερο και τρίτο βραβείο
«Ο Πολυέλαιος» της Μαρίνας Μακρή, η 184η παραγωγή της ΕΘΑΛ, σε συνεργασία με την ομάδα enact
Ένα σύγχρονο κυπριακό έργο που απαθανατίζει την επεισοδιακή συνεύρεση μιας τυπικής κυπριακής οικογένειας
"Η επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα" στο Θέατρο Δέντρο
Ένα έργο που εξερευνά την αγάπη και τη διαρκή διαπραγμάτευση γύρω από αυτήν
Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας και CYTA συνεργάζονται για αυξημένη προσβασιμότητα στο θέατρο
Σε μια καινοτόμα συνεργασία προχώρησαν το Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας και η Cyta, ενισχύοντας την προσβασιμότητα στις παραστάσεις που πραγματοποιούνται στο θέατρο.
AND/DNΑ: Η ταυτότητα της Ελευθερίας
Μια οπτικοακουστική θεατρική εμπειρία από την Άννα Φωτιάδου για τον φόβο, την καταστολή και την ανάγκη να αναδημιουργήσουμε το δικό μας «DNA»
Τα αποτελέσματα στο 38ο Παγκύπριο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου – Όλοι οι νικητές
Ο ΘΟΚ ανακοίνωσε τα αποτελέσματα του Φεστιβάλ
Οι 10 θεατρικές παραστάσεις της Αθήνας που ξεχωρίζουν
Αν βρεθείς στην αθηναϊκή πρωτεύουσα κλείσε νωρίς εισιτήριο
Η βραβευμένη κωμωδία «Shirley Valentine» στο θέατρο ένα
Στον ρόλο της Shirley Valentine η Ευαγγελία Νικολάου
